4 март, душанба куни қароргоҳи Лондонда бўлган ҳуқуқни ҳимоя қилувчи ташкилот тарқатган баёнотда, ўша куни Қозоғистоннинг бир қатор шаҳарларида юзлаб тинч намойиш иштирокчилари ушлангани таъкидланади. Энг кўп ушланишлар Остона ва Олмаотада кузатилди.
«Қозоғистон расмийлари тинч намойиш ўтказиш масаласида ўз зиммаларига олган мажбуриятларни бажармасликларини яна бир бор намоён қилдилар, бу ҳуқуқлардан фойдаланмоқчи бўлганларга нисбатан шафқатсиз қатоғон сиёсати қўлланилмоқда», — дея баёнот берди Amnesty Internationalнинг Марказий Осиё бўйича тадқиқотчиси Хеза Макгилл.
Ушланганлар акс этган видеоёзувларда, дея таъкидлайди Amnesty International, полиция тинч намойишчиларга нисбатан куч ишлатгани кўриниб турибди. Таъкидланишича, айрим ҳолларда кўчадан тасодифан ўтиб кетаётганлар ҳам ушланган. Ҳуқуқ ҳимоячиларининг фикрича, Олмаотада 100га яқин киши ушланди. Баёнотда ҳодиса жойида бўлган ва ўзи ҳам ушланган Инсон ҳуқуқлари бўйича Қозоғистон бюросида ишловчи ҳуқуқ ҳимоячиси Дмитрий Тихоновнинг сўзлари келтирилади. Унинг гувоҳлик беришича, тўпланганларда плакат ёки транспарантлар бўлмаган, одамлар шиорларни айтиб бақирмаган, улар шунчаки тўпланиб, журналистларга изоҳ беришмоқчи бўлишган холос.
Унинг сўзларига қараганда, ушланганлар жиноий жараён доирасида ҳимояланиш ҳуқуқига эга гувоҳ сифатида сўроқ қилинган, шундан сўнг улар қўйиб юборилган. Жумладан, полицияга олиб келинганлар Қозоғистон суди томонидан экстремистик ташкилот сифатида фаолияти тақиқланган “Қозоғистон демократик даъвати” ҳаракатига алоқадорликда сўроқ қилинган.
«Қозоғистон ҳукумати тинч намойишлар ўтказиш ҳуқуқини таъминлаш ва бу ҳуқуқни амалиётда қўллаш учун қонунчиликка ўзгартиш киритишлари лозим. Бундан ташқари 27 феврал куни ушланганларнинг ҳаммасига етказилган зарар тўланиши, инсон ҳуқуқларининг бузилишига йўл қўйган полиция ходимлари ва амалдорлар тегишли равишда жавобгарликка тортилишлари керак», — дея баёнот берди Хеза Макгилл.
Қозоғистон қонунларига кўра, мамлакат фуқаролари мажлис, юриш ва митинг ўтказадиган бўлсалар маҳаллий ижроия органдан рухсат олишлари керак бўлади. Аммо кўп ҳолларда маҳаллий расмийлар турли баҳоналар билан митинглар ўтказиш борасидаги аризаларни рад қилишади.