Ссылки доступа

Контрабанда туфайли Қирғизистон бюджети миллиардлаб маблағларни йўқотмоқда


Миллий Хавфсизлик давлат қўмитаси (МХДҚ) бўлимининг собиқ бошлиғи Мақсат Мамиткановнинг баёнот беришича, Ёқилғи Мойлаш материаллари (ЁММ) контрабандаси туфайли Қирғизистон бюджети ҳар йили $70 миллиондан ортиқ маблағ йўқотмоқда.

Мақсат Мамиткановнинг хабарига кўра, Бишкекдан Тоқмоққача бўлган йўлда Қозоғистондан контрабанда йўли билан олиб келинган ЁММ сотилмоқда.

Унинг сўзларига қараганда, кўча савдогарларии ва очиқ ишлайдиган ёқилғи қуйиш шахобчасида бир литр бензиннинг фарқи 10 сомгача етиши мумкин. Мамиткановнинг ҳисоб-китобларига қараганда, Қирғизистонда ёқилғининг яширин айланмаси бир йилда миллиард литрдан ошиб кетади, ҳар бир литрдан олинадиган солиқ 4 сомни ташкил қилиши эътиборга олинса, бюджетга 5 миллиард сомдан ортиқ (70 млн доллардан кўпроқ) маблағ келиб тушмайди.

Бир йилда Қирғизистонда ЁММга бўлган талаб 1,1 миллион тоннадан ортиб кетади. Иқтисод вазирлигининг ҳисоб-китобларига кўра, 2018 йилда ЁММнинг яширин айланмаси 25%ни ташкил қилган. Шу тариқа бензин ёки дизель ёқилғисининг чорак қисми Қирғизистонга контрабанда йўли билан олиб кирилган.

2018 йилда Қозоғистон Қирғизистонга экспорт божларисиз 100 минг тонна А92 маркадаги бензин етказиб беришни таклиф қилган. Парламент депутати Эльвира Сурабалдиева нима учун ҳукумат бу масалани ҳал қилишда кечикаётгани билан қизиқди. «Ўтган йилнинг кузида «Казмунайгаз» раҳбарияти Қирғизистон, Ўзбекистон ва Тожикистонга 400 минг тона ЁММ етказиб бериш режасини эълон қилди. Агар бензин Қозоғистондан олиб келинганида эди, унинг нархи пасайган бўларди. Ярим йилдан ошди, аммо масала жойидан силжимади», - дейди парламент депутати.

Иқтисод вазири Олег Панкратовнинг хабар қилишича, божхона тўловларисиз ЁММ етказиб бериш масаласида Қозоғистон томони билан музокаралар олиб борилмоқда. Унинг айтишича, шартнома лойиҳаси ишлаб чиқилган ва имзоланишга тайёр. Панкратовнинг таъкидлашича, музокаралар пайтида ЁММ етказиб бериш Шартнома лойиҳасини биргаликда ишлаб чиқиш масаласи ҳал этилди. Унда Қирғизистонга битта маркали 100 тонна бензин экспорт қилиниши кўзда тутилган.

Унинг сўзларига қараганда, бу каби келишувга бош вазирлар даражасида эришилди. Шундан сўнг Саноат, энергетика ва конларни ўзлаштириш Давлат қўмитасига тегишли Шартнома лойиҳасини ишлаб чиқиш ва имзолашга тайёрлаш топширилди. Айни дамда лойиҳа келишув босқичида турибди.

Мақсат Мамиткановнинг таъкидашича, Қирғизистон давлат бюджетига тушумларни бир йилда $70 млн ва ундан кўпроққа ошириши мумкин. Бунинг учун, унинг сўзларига қараганда, ЁММ бозорида оддий тартиб ўрнатишнинг ўзи кифоя қилади. Сўнгги вақтларда ЁММ фақат Россиядан олиб келинади.

XS
SM
MD
LG