Андижон шаҳридаги саноат зоналарининг тадбиркорлари эса, экспорт шартномаси мавжуд бўлмаса ҳам, ҳокимлик белгилаган мажбурий экспорт суммасининг 0.1 фоизида жарима тўлашга мажбур қилинаётганини айтди.
Избоскан тумани ва вилоят ҳокимлиги вазиятни изоҳлашдан бош тортди.
Избоскан туманидан мурожаат қилган фермерларнинг ёзишларича, фермерлардан экспорт ҳажмини кўпайтириш мақсадида пул йиғилмоқда:
“Избоскан туманида фермерлардан мажбуран пул тўпланяпти, экспорт учун. Шунчаки 1,5 - 2 миллион сўм пулни қишлоқ хўжалиги бошқармасига топшириш керак. Ҳеч қанақа ҳужжат квитанция йўқ. Бу пулни нимага, кимга, шунчаки беришимиз керак?”.
Ибосканлик фермернинг айтишича, тумандаги барча фермерларга экспорт учун пул тўлаш солиғи солинган. “Ҳудуд раҳбарларига ҳоким оғзаки буюрган экан. Экспортга ҳар бир гектарга 30 минг сўмдан пул йиғасан, деган. Масалан, менинг 100 гектар ерим бўлса уч миллион сўм пулни қишлоқ хўжалиги бошқармасига олиб бориб топширишим керак. Биз экспортга шартнома тузмаган бўлсак, фақат пахта ва ғалла етиштирсак, биз нега биров еган сомсага пул тўлашимиз керак? Избоскан туманида 16 минг гектар пахта ва ғалла экиладиган ер бор. Тасаввур қилинг, агар ҳар бир гектар ер учун 30 минг сўмдан оладиган бўлишса, 480 миллион сўм пул бўлади”, дейди фермер.
Исми сир қолишини сўраган бошқа фермернинг айтишича, бу пул тўлангани ҳақида ҳеч қандай ҳужжат берилмайди. “Қишлоқ хўжалиги бошқармасига нақд шаклда фермерлар олиб бориб топширяпти. Мен ҳам бериб келдим. Лекин ҳеч қандай квитанция ҳам берилмаяпти. Шунчаки бир рўйхатга ким, қанча пул бергани ёзиб қўйиляпти”, деди суҳбатдош.
Андижон вилоятидаги экспорт масалалари билан шуғулланадиган ташкилотлардан бирининг исми сир қолишини сўраган мулозими, экспорт учун фермер ва тадбиркорлардан пул йиғиш механизмини шундай тушунтириб берди:
“Вилоятда экспорт қилиш мажбуриятининг энг катта суммаси Асака ва Андижон туманига тушган. Ҳар ойда тўрт миллион доллардан экспорт қилиш керак. Фактический бунча пулга маҳсулот экспорт қилинмайди. Энди нима қилиняпти, масалан ҳоким фермерга сен 40 минг долларлик экспорт қилишинг керак эди, шуни қилмадинг, энди шуни 0,1 фоизини, 400 доллар олиб келиб берасан, дейди. Ваҳоланки, аксарият фермерларнинг экспорт қилиш бўйича ҳеч қандай шартномаси ҳам йўқ. Бу пулнинг қанчаси экспорт билан шуғулланувчи ташкилотга берилиб, экспорт қилинди деган тасдиқ олинади ёки қанчаси ҳокимнинг ўзида қолади, буни ҳеч ким билмайди. Коррупцион схема бу. Масалан, мен олган аниқ маълумотга кўра, бу йил Балиқчи туманида бир миллион сўмдан, Андижон туманида 100-150 доллардан, Асакада 500 доллардан йиғишган, ҳар бир фермердан”.
Мутахассиснинг айтишича, бу президентнинг экспорт қилиш ҳақидаги топшириғини кўзбўямачилик билан ёпишдир:
“Президент экспорт қилмасанг, менинг кўзимга кўринма, деяпти. Чунки валюта кирса иқтисод мустаҳкам бўлади. Бизда эса экспорт қилиш системаси тўғри йўлга қўйилмаган. Масалан, Андижон вилояти бўйича экспорт битта одамнинг қўлида. Ҳамма ҳокимлар менинг экспорт мажбуриятимни ёпиб бер деб, унга ёлворишади. Бизда эса фақат қоғозда бунча экспорт қилинди, деб президентни алдаш бўляпти. Бу коррупцион схеманинг бир учи Тошкентгача боради”.