Норозилик иштирокчиларидан бири, фаол Жасарал Қуанишалин ҳисобларнинг блокланишини хорижда истиқомат қилувчи мухолифатдаги сиёсатчи, «Қозоғистон демократик танлови»(ҚДТ) ҳаракати етакчиси Мухтар Аблязов билан шу ойда бўлиб ўтган тўғридан тўғри эфирда иштирок этгани билан боғламоқда.
— Ўша эфирда иштирок этганларнинг ҳаммасининг ҳисоби блокланган. Бир сўз билан айтганда, бу қадам Мухтар Аблязовга қарши йўналтирилган. [Қозоғистон собиқ президенти Нурсултон] Назарбоев ва унинг атрофидагилар ундан қўрқишади. Аблязов улар учун биринчи рақамли душман. У билан озгина бўлса-да алоқани билиб қолсалар «экстремист» дея эълон қиладилар, — дейди Жасарал Қуанишалин.
Фаолларнинг айтишларича, камида 18 кишининг ҳисоби блокланган. Хабарларга кўра, уларни Олмаота полиция департаментига Жиноят Кодексининг 405 («Экстремизм билан боғлиқ фаолияти учун тақиқланган ташкилот ишида суд қароридан сўнг иштирок этиш») моддаси иши бўйича чақиришган.
Ҳисоби блокланганлар орасида фаол Жазира Демеуова ҳам бор. У айнан шу модда бўйича Олмаота суди томонидан ҚДТ фаолиятида «иштирок»да айбдор деб топилиб эркинлиги чекланган эди.
Олмаота шаҳар полиция департаменти бошлиғининг ўринбосри Рустам Абдрахманов тўпланганларга мурожаат қилиб, бу иш бўйича терговчи жойида эмаслигини, ҳисобларни блоклаш «вақтинчалик чора» эканлигини айтди.
— [Жиноий] иш ҚДТ ғояларини Олмаота ҳудудида фаол қўллаб-қувватловчиларга нисбатан очилди, — дея баёнот берди Абдрахманов. У қанча одамга нисбатан жиноий иш очилгани юзасидан аниқлик киритмади.
Ҳисоблари блокланганларнинг кўпчилиги Аблязов томонидан қўллаб-қувватланадиган мухолифатдаги «Көше партиясы» ҳаракатининг иштирокчилари эканликларини айтишади. Уларнинг баёнотига қараганда, ҚДТ ҳаракатининг дастурлари пунктларини қўллаб-қувватлайдилар.
«Қозоғистон Демократик танлови» ҳаракати 2018 йилда тақиқланган ва пойтахт суди томонидан «экстремистик» ташкилот дея эълон қилинган. Аблязов ва унинг тарафдорлари Қозоғистон судининг қарорига рози эмасликларини айтишади. Европарламентнинг ўтган йилги резолюциясида ҚДТ «тинч мухолифат ҳаракати» дея таърифланган. Суд қарори қабул қилинганидан кейин ўтган икки йил мобайнида Қозоғистонда ўнлаб одамлар фаолияти тақиқланган ҚДТ ҳаракатида «иштирок этиш» айби билан жиноий жавобгарликка тортилди, айримларига қамоқ жазоси берилди.
Халқаро ташкилотлар экспертларининг айтишларича, Қозоғистон қонунчилигида «экстремизм» тушунчаси кенг талқинга эга ва у сиёсий оппонентларга қарши қўлланилиши мумкин.