Душанбеда баъзи меҳмонхоналар ёпиқ, бошқаларининг ярми бўш. Тожикистон пойтахтидаги тўртта меҳмонхонада бўлган Озоди мухбирлари уларнинг барчаси ёпиқлигига гувоҳ бўлишди. «Март ойидан буён бизнинг меҳмонхонамизда бирорта ҳам чет эллик сайёҳ бўлмаган, аксарият ходимлар иш ҳақи тўланмаган таътилга юборилган. Кўряпсизми, ҳаммаси бўш», — деди меҳмонхоналардан бирининг эшиги.
Тожикистонда 200 дан ортиқ меҳмонхона ва ётоқхоналар, 44 санаторийлар ва бир нечта сайёҳлик марказлари фаолият кўрсатмоқда. Тожикистон ҳукумати ҳузуридаги Туризмни ривожлантириш қўмитаси маълумотларига кўра, 2019 йилда мамлакатга 1,3 миллиондан ортиқ хорижий фуқаролар келган, уларнинг миллиондан ортиғи сайёҳ сифатида ташриф буюришган.
Пандемия пайтида энг ёмони Тожикистон ҳукумати катта умид боғлаган туроператорлар эди. Коронавирус туфайли баъзи сайёҳлик компаниялари ўз фаолиятини тўхтатишга мажбур бўлишди.
Адрас Тоур компаниясининг бош директори Адолат Мухибхонова бўш офисларни намойиш қилмоқда — барча ходимлар иш ҳақи тўланмаган таътильда. “Март ойида чегаралар ёпилиши билан биз буюртма олишни тўхтатдик. Ўшандан бери бирон бир сайёҳ бизни чақирмади. Биз компаниянинг ишини тўхтатишга қарор қилдик. Ишни давом эттиришимиз мумкин бўлган пайтда ишхонада ҳеч ким йўқ, — деди у хўрсиниб.
Адрас Тоур бош директорининг сўзларига кўра, пандемия ички туризмга жиддий таъсир кўрсатган. “Мамлакат аҳолиси мамлакатимиз ҳудудларига фаол ташриф буюришди, биз мактаб ўқувчилари учун тарихий жойларга гуруҳли экскурциялар уюштирдик. Ушбу саёҳатлар ва экскурцияларнинг ҳаммаси коронавирус инфекциясининг тарқалиши билан тўхтади, одамлар уйда ўтиришни афзал кўришади ”, — дейди Адолат Мухибхонова.
Тожикистоннинг туризм бозорида маҳаллий ва хорижий сайёҳлик ихлосмандлари билан ишлайдиган 215 та сайёҳлик компанияси фаолият юритмоқда. Уларнинг аксарияти ишчиларни иш ҳақи тўланмаган таътилга юборишга ёки ходимлар сонини жиддий равишда камайтиришга мажбур бўлдилар.
Тоғли Бадахшондаги хусусий меҳмонхоналардан бирининг ходими Фаррух Акмалов олти ойдан бери ҳеч қаерда ишламайди. «Сайёҳлар йўқ, шунинг учун ҳам фойда йўқ. Меҳмонхона эгаси жуда яхши одам, гарчи ҳаммамиз таътильда бўлсак ҳам, баъзида улар бизга моддий ёрдам беришади. Бизнинг оиламиз онамнинг ўқитувчилики маошига кун кечиради », — деди Фаррух.
Эслатиб ўтамиз, 5 июнь куни Тожикистон ҳукумати CОВИД-19 ижтимоий-иқтисодий соҳаларга таъсирининг олдини олиш мақсадида, хусусан, 2020 йил 1 апрелдан 1 сентябргача туризм объектлари, меҳмонхоналар, умумий овқатланиш ташкилотлари, соғлиқни сақлаш ва спорт марказлари учун солиқ таътилларини таъминлаш тўғрисида қарор қабул қилди. Санаторийлар, халқаро йўловчилар ташиш ва аэронавигация ва ушбу давр учун солиқларни ўз вақтида тўламаганлиги учун фоизларни ҳисоблашни тақиқлади.
Аммо «таътил» тугади. Туризм соҳаси мутахассислари чегара ёпилиши шароитида нафақат мамлакатнинг сайёҳлик имкониятлари тўғрисида ахборот кампаниясини кенгайтириш, балки сайёҳлик инфратузилмасини яхшилаш, сайёҳлар ва мамлакат аҳолиси учун нафақат дам олиш жойларида, балки дам олиш йўлида ҳам қулай шароит яратиш зарур, деб ҳисоблайдилар. Фақат шу тарзда пандемиянинг ушбу соҳа учун ҳалокатли оқибатларидан сақланиш мумкин, дейди маҳаллий тарихчи Умед Сияров.