Тожикистон Бош прокуратураси электр энергиясини ўғирлашни аниқлаш учун махсус тергов гуруҳини тузди.
Тожикистон Бош прокурори Юсуф Раҳмон махсус тергов комиссиясини тузиш тўғрисидаги буйруғида терговчиларга, бошқа нарсалар қатори, мамлакатнинг барча ҳудудларида электр энергиясини ўғирлаш ва йўқотиш фактларини текширишга мажбур қилди. Шунингдек, тергов гуруҳи нима учун мамлакатда ишлатилган электр энергияси учун янги тўлов тизимини жорий қилмаганига ойдинлик киритиши керак.
30 октябрь куни Бош прокуратуранинг махсус тергов гуруҳи тузилди. Икки ҳафта олдин Ички ишлар вазирининг ўринбосари Абдураҳмон Аламзода «Душанбе электр тармоқлари» ОАЖда ўтказилган аудит натижаларини «Барки Тожик» энергетик холдинги раҳбари Мирзо Исмоилзодага юборди. Ҳужжатда, хусусан, пойтахт электр тармоқларида 150 миллион кВт / соат электр энергиясининг 68 миллион сомоний (6 миллион доллардан ортиқ) миқдорида ўғирланиши ҳақида айтилган.
Расмий маълумотларга кўра, ҳозирда «Барки Тожик» энергетик холдингининг умумий қарзи 2,5 миллиард долларни ташкил қилмоқда.Бу орада Тожикистон вилоятлари аҳолиси кундузи ва кечаси маълум вақтларда электр энергиясининг узилишидан шикоят қилмоқдалар. Озоди радиосига 42 та туман аҳолисининг электр таъминотидаги узилишлар тўғрисида шикоятлар келиб тушди.
Тожикистон Ички ишлар вазирлиги ходимларининг текшируви натижаларига кўра, пойтахтда электр энергиясидан фойдаланганлиги учун пул ўғирлаш билан шуғулланган фирибгар тармоқ фаолияти фош этилди. Мамлакат ҳуқуқни муҳофаза қилиш идораси маълумотларига кўра, «жиноий гуруҳ» таркибига Душанбе электр тармоқлари тармоғининг электр энергиясини сотиш хизмати бошлиғи Хусейин Худойқулов, пойтахт электр тармоғи раҳбари Манучеҳр Хурсандзод ва компаниянинг ҳисоб-китоб бўлими дастурчиси Нурулло кирган.
Хусейинн Худойқулов 10 ноябрь куни Озоди радиосига берган интервьюсида айбловни рад этди ва уни «асоссиз» деб атади. «Ҳозир таътилга чиқдим ва касалхонада даволанмоқдаман. Ишга борганимдан сўнг дарҳол ушбу мавзуда гаплашишга тайёрман», — деди у.
Бироқ, Ички ишлар вазирлиги пойтахт электр тармоғида фирибгарликнинг инкор этилмайдиган фактлари мавжудлигини даъво қилмоқда. Схема бўйича гуруҳ аъзолари ўзлари фойдаланмаган юзлаб квадрат метр/соат электр энергиясини харидорларнинг квитанциясига қўшиб қўйишган, кейин уларни ҳисобдан чиқаришган. Натижада гўё улар мижозларга «совға» қилишган, лекин аслида бу квадрат метр/соат бошқа мижозларга арзон нархда сотилган. Хусусан, 2020 йил 13 апрелда назоратчилар Фирдавси туманида яшовчи Х.Солиеванинг (Мунзим кўчаси, 32) квитанциясига 3 миллион квадрат метр/соат электр энергиясини қўшиб қўйишди. Текширув давомида Х.Солиева ушбу уйда 2018 йил сентябрь ойидан бери яшамаганлиги маълум бўлди. Мусодара қилинган электр энергиясининг миқдори, инспекторларнинг ҳисоботларига кўра, 679 минг сомонийни ташкил этди
Ички ишлар вазирлиги «Барки Тожик» компанияси раҳбари Мирзо Исмоилзоданинг номига ёзган хатида «Душанбе электр тармоқлари» ОАЖ фаолияти текширилиши натижасида кўрилган чоралар тўғрисида ҳисобот беришни талаб қилди. Бироқ, маълум бўлганидек, фирибгарликда гумон қилинган барча шахслар ҳанузгача компанияда ишламоқда.
Айни пайтда, пойтахт электр тармоғи фахрийларидан бири, исми сир қолиши шарти билан, энергетика соҳасида турли хил фирибгарликлар мавжудлигини тасдиқлади. Унга кўра, Душанбе электр тармоқлари раҳбарияти пойтахт мери Рустами Эмомалига ишлатилган электр энергияси учун маблағ йиғилиши, шунингдек подстанциялардаги авариялар бўйича ёлғон статистика маълумотларини тақдим этгани сабабли кўплаб схемалар ошкор қилинмаяпти. “Масалан, 2020 йилнинг биринчи ярмида назоратчилар фойдаланган электр энергияси учун аҳолидан 76 фоизга яқин пул йиғишди, аммо Манучеҳр Хурсандзод (“ Душанбе электр тармоқлари «ОАЖ раҳбари) шаҳар ҳокимига маблағларнинг 90 фоизи йиғилганлиги тўғрисида ҳисобот тақдим этди», деди суҳбатдошимиз. Унинг сўзларига кўра, олти ой ичида шаҳарнинг подстанцияларида 1070 дан ортиқ авария содир бўлган, аммо шаҳар ҳокимига берилган ҳисоботда яна бир рақам — 208 автоҳалокат келтирилган.
Душанба шаҳри куз-қиш даврида Тожикистонда ишлаб чиқарилган электр энергиясининг 34-40 фоизини истеъмол қилади. “Агар ўғирлик тўхтаб қолса ва ишлатилган электр энергияси учун аҳолидан пул йиғиш йўлга қўйилса,“ Барки Тожик «ўзини ўзи таъминлайдиган самарали компанияга айланади», дейди Москва электр тармоғи ходими.
Март ойида Жаҳон банки Барки Тожик компаниясининг молиявий аҳволини яхшилаш учун 134 миллион доллар миқдорида грант ажратди. Жаҳон банки 90 бетлик ҳисоботида «электр энергияси тарифларини оширмасдан узоқ муддатли истиқболда» Барки Тожик «молиявий барқарор бўлмайди», шунинг учун 2025 йилгача тарифлар холдингнинг барча харажатларини қоплаш учун шундай даражага етиши кераклигини таъкидлади.