Legatum Institute уюмунун ЖМКлар менен байланышуу бөлүмүнүн башчысы Фредерика Арровсвитз өлкөлөрдүн жыргалчылык индексин эсептөөдө 12 көрсөткүч эске алынганын билдирди: коопсуздук, жеке эркиндик, башкаруу, социалдык капитал, инвестициялык климат, ишканалардын шарттары, инфраструктуранын жеткиликтүүлүгү, экономикалык сапат, адамдардын жашоо шарттары, саламаттыгы, билими жана жаратылыш чөйрөсү. Анын айтымында, Тажикстанда жеке жана үй-бүлөлүк мамилелердин негизинде социалдык капиталдын өсүшү байкалган. «Башкача айтканда, бул өлкөдө туугандык жана үй-бүлөлүк мамилелер бекем, адамдар дайыма жакындарына жардам берүүгө даяр. Өз кезегинде бул өлкөдө жакырчылык деңгээлинин төмөндөшүнө түрткү болот», — деди Арровсвитз.
Анын айтымында, Тажикстанда коопсуздук, жеке эркиндик жана маалыматтын жеткиликтүүлүгү көрсөткүчтөрү начарлаган. Коопсуздук көрсөткүчүнө кирген терроризм пунктунда өлкө 47 баскычка, «Сөз эркиндиги жана маалыматтын жеткиликтүүлүгү» пунктунда 13 баскычка төмөндөгөн. Ошол эле маалда инвестициялык климат жана ишканалардын шарты көрсөткүчтөрүндө өсүш болгон.
Акыркы жылдары эл аралык укук коргоо уюмдары Тажикстанды сөз эркиндигин чектегени жана цензура үчүн сындап келишет. Өлкө 2019-жылы эл аралык «Чек арасыз кабарчылар» уюмунун рейтингинде 161-орунга жайгашкан.
Тажикстандык журналист жана эксперт Хайрулло Мирсаидов Legatum Institute уюмунун изилдөөсү менен макул эмес экенин билдирүүдө. Анын айтымында, мындай рейтингдер расмий бийлик берген маалыматтардын негизинде түзүлөт. «Бул изилдөөгө ишенсек, анда экономикалык өнүгүү боюнча Тажикстандын көрсөткүчтөрү КМШда эң жогору болуп калууда. Анда акыркы жылдары жакырчылык деңгээли 60 пайыздан 33 пайызга төмөндөгөндүгү тууралуу тажик бийлигинин айткандары да кайталанууда», — деди Мирсаидов.
Ал акыркы он жылдыкта Тажикстанда жашоо деңгээли жакшырганын, бирок бул процесс өтө жай болуп жатканын кошумчалады.
The 2020 Legatum Prosperity Index рейтингинде биринчи орунга Дания, андан кийин Норвегия жана Швейцария жайгашкан. Орусия 76чы, Беларусь 69чу орундарда. Эң төмөнкү 166чы жана 167чи орундарга Борбордук Африка республикасы менен Түштүк Судан өлкөлөрү жайгашкан.
