- Мажбурий талаб — сайлов участкасига кираверишда контактсиз термометрия. Ҳарорат борлиги аниқланганлар умумий сайлов участкасига киритилмайди. Аммо улар учун алоҳида хона ташкил этилади, у ерда беморлар ўз сайлов ҳуқуқларини амалга оширишлари мумкин. Худди шу сайлов участкасида, — дея тушунтирди санитария-эпидемиология назорати қўмитаси раиси Айжан Эсмагамбетова.
Янги йил арафасида Олмаота шаҳар ҳудудий сайлов комиссиясининг раиси Жанна Асанова, агар 10 январь куни сайлов куни юқори ҳароратли сайловчилар аниқланса, Олмаота сайловчилари сайлов участкаларига киритилмаслигини айтди. Кўп ўтмай, республика бош санитария шифокорининг сайловларни ўтказиш тўғрисида фармони эълон қилинди.
“... Сайлов жараёни иштирокчиларида тана ҳарорати кўтарилган (37 ° C дан юқори) ва бошқа аломатлар бўлган тақдирда, уларни тиббиёт ходими кўригидан ўтказиш ёки тез ёрдам бригадаси келишини кутиш учун сайлов участкасидаги алоҳида хонада ажратилиши таъминлансин. Сайловчи «Қозоғистон Республикасида сайлов тўғрисида» ги Қозоғистон Республикаси Конституциявий Қонунининг 41-моддаси 6-бандида белгиланган тартибда овоз бериш хонасидан ташқарида берилган биноларда овоз бериш ҳуқуқига эга», дейилади 2020 йил 29 декабрдаги қарорида.
Қонунга биноан, агар сайловчилар соғлиғи сабабли, касал бўлган оила аъзосига ғамхўрлик қилганлиги, шунингдек, узоқ ва бориш қийин бўлган жойларда бўлганлар овоз беришга кела олмасалар, улар овоз бериш куни 12 соатдан кечиктирмай ёзма равишда участка сайлов комиссиясига мурожаат қилишлари шарт. Ва шундан кейин ташкилотчилар ушбу сайловчилар учун овоз беришни ташкил қилишлари шарт.
Шу билан бирга, шу кунгача Қозоғистонда бўлажак сайловларни ташкил қилиш билан шуғулланадиган давлат органлари, соат 12 дан кейин ҳароратни аниқлаганлар учун қандай бўлишини тушунтиришмаган. Бу 10 январь куни бўлиб ўтадиган сайлов жараёнини кузатишни режалаштирган кузатувчилар учун ҳам номаълум.
- [Қонунга биноан] аризаларни йиғиши ва 12 дан кейин кўчма қутилар билан овоз бериши керак. Аммо бизнинг ҳукумат соат 12 дан кейин «иситмаси кўтарилган» одамлар учун нима қилишни билмаяпти. Албатта, агар улар чекловларни жорий қилсалар, баъзи ҳолларда нима қилиш кераклигини тушунтиришлари керак. Биз сўрадик — ҳеч ким ҳеч нарсани билмайди, — шикоят қилди “Эхо” жамоат бирлашмаси президенти Павел Лобачев.
Мустақил кузатувчилар, шунингдек, уларга «алоҳида хоналарда» кузатувни қандай ўтказишни «ҳеч ким тушунтирмаганлигини» айтишди, бу ерда улар ҳарорат кўтарилганлиги аниқланган сайловчилар учун овоз бериш жараёнини ташкил қилишни режалаштирмоқдалар.
«Мен расмийларнинг барча уринишларини уларни ноқонуний деб биламан, чунки Конституция мавжуд бўлиб, унинг 33-моддасига биноан фуқароларга сайлаш ва сайланиш ҳуқуқи кафолатланган», — дея изоҳ берди конституциявий ҳуқуқшунос Акиф Сулаймонов. — Иккинчидан, ўз кучида Конституцияга амал қиладиган «Сайлов тўғрисида»ги конституциявий қонун мавжуд. Ва расмийлар томонидан амалга оширилган барча ҳаракатлар — қўшимча стендлар ва ҳароратни ўлчаш орқали чеклашлар ноқонуний ҳисобланади. Тушунчаларни алмаштириш мавжуд — ҳокимият Марказий сайлов комиссиясининг ноқонуний қарорларига, санитария шифокорларининг қарорларига мурожаат қилади, аммо қонуннинг энг муҳим тамойилларидан бирини унутади: қуйи актлар юқорироқларга зид бўлмаслиги керак. Ва шунинг учун ҳуқуқларни чеклаш учун Қозоғистон Республикаси Конституциясининг 39-моддасида кўрсатилганидек, алоҳида қонун қабул қилиниши керак. Қонун қабул қилинмаганлиги сабабли, шунга мувофиқ бу ҳаракатларнинг барчаси ноқонуний ҳисобланади.“
Шу куни, 3 январда бўлиб ўтган брифингда Санитария-эпидемиология назорати қўмитаси раиси Айхан Эсмагамбетова “31 декабрдан 3 январгача соат 24:00 гача сайлов комиссиялари аъзолари, кузатувчилар ва ишончли шахсларни ПЗР-дан бепул ўтказиш учун аризаларни йиғиш режалаштирилган» деди. ...
Шу билан бирга, бош санитария шифокорининг ўша фармонида кузатувчилар ва барча ишончли шахслар биринчи навбатда “2020 йил 25 декабрдан 2021 йил 5 январгача бўлган даврда» ПЗР усули ёрдамида COVID-19 лаборатория текширувидан ўтишлари кераклиги айтилган. Шунингдек, «ПЗР усули билан CОВИД-19 синови сайловлар бошланишидан беш кун олдин, яъни 10 январга қадар беш кун олдин топширилиши керак» деб таъкидланган.