Ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум этиш тўғрисидаги қонун воситачилар, фоҳишахона эгалари ва ўз фарзандлари ёки турмуш ўртоғининг соғлиғига қасддан зарар етказганларга нисбатан қўлланилиши таклиф қилинмоқда.
Тожикистон фуқаролик жамияти фаоллари, шунингдек, вояга етмаганларга қарши жинсий жиноятлар тўғрисидаги қонунчиликка ўзгартиришлар тўпламини таклиф қилдилар. Хусусан, улар ўн тўрт ёшга тўлмаган бола ёки ўспирин билан жинсий алоқада бўлган ҳар қандай зўрлаш жинояти деб топишни таклиф қилмоқдалар — ҳатто жабрланувчининг розилиги олинган бўлса ҳам. Шунингдек, улар жинсий жиноятда айбдор деб топилганларга амнистия қўлланилишини тақиқлашни таклиф қилмоқдалар.
Тожикистонда болаларни жинсий зўравонлик билан курашиш мавзуси педофилияда айбланаётганларнинг резонансли судлари сабаб ўтган йили айниқса долзарб бўлиб қолди. Умуман олганда, 2020 йилда вояга етмаганларга қарши жинсий зўравонликнинг ўн олти ҳолати кенг тарғиб қилинди. Улардан омма эътиборини жалб қилгани ўн икки ёшли қиз билан ишқий алоқада бўлганлиги учун беш йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинган Ҳисор шаҳрида яшовчи фуқаронинг суд иши бўлди. У яқинда амнистия тўғрисидаги қонунга биноан суд залидан озод қилинди.
«Бу одам бола тарбиялашга ҳақли эмас, чунки у автоматик равишда руҳий ногирон бўлиб қолади, дейиш мумкин. Бу одамлар ота-она ҳуқуқларидан ва ёшлар ва ўспиринларни тарбиялаш билан боғлиқ ишлардан маҳрум қилиниши керак», деб таъкидлайди Тожикистон парламенти қуйи палатаси депутати Саиджафар Усмонзода.
Ҳуқуқ фаоли Гулчеҳра Раҳмонованинг айтишича, Тожикистонда болаларга нисбатан жинсий зўравонликнинг ҳақиқий даражаси номаълум. Бунинг сабаблари нафақат қонунчиликнинг номукаммаллиги. Аммо, авваламбор, жабрдийдаларни эскирганларга айлантиришга йўл қўймаслик учун жамиятнинг ўзи бу каби ҳолатларга сукут сақлашни исташи. Унинг сўзларига кўра, ҳуқуқ ҳимоячилари парламент аъзоларининг ташаббусини қўллаб-қувватлайдилар — аммо илгари педофилларни ота-она ҳуқуқларидан маҳрум қилиш мумкин эди, дея аниқлик киритди Раҳмонова.
«Судлар илгари ота-она ҳуқуқларидан маҳрум қилиш ҳуқуқига эга эдилар. Бундай даъво билан судга мурожаат қилиш мумкин ва суд бундай қарорларни қабул қилиши мумкин эди», дея таъкидлайди у.
Депутатлар нафақат болалар ва ўспиринларга қарши жинсий жинояти учун судланганларни, балки воситачилар, фоҳишахона эгалари ва ўз фарзандларига ёки турмуш ўртоғининг соғлиғига қасддан зарар етказганларни ҳам ота-она ҳуқуқларидан маҳрум қилишни таклиф қилмоқдалар.
Аммо, адвокат Шокиржон Ҳакимов қўрққанидек, Тожикистонда ушбу ўзгартириш ота-оналарнинг фарзандлари меҳрибонлик уйларига берилиши ва на таълим олишлари ва на муносиб турмуш шароитларини олишлари мумкинлигига олиб келиши мумкин:
«Суд ишни моҳиятан кўриб чиқаётганда, эр ёки хотиннинг яқин қариндошлари болани олиб кетиши мумкинми ёки йўқлигини аниқласа яхши бўлар эди», деб қайд этади Хакимов, «Акс ҳолда улар ихтисослашган муассасаларга топширилади. Муҳит эса қандай бўлиши номаълум. Мослашиш процедураси уларга ижобий таъсир кўрсатадими? “