Аёллар, агар қонун қабул қилинса, ҳокимият болаларни олиш ва уларни ота-она ҳуқуқларидан маҳрум қилиш ҳуқуқига эга бўлишидан қўрқишади. Уларнинг фикрига кўра, бундай қонунга эҳтиёж йўқ.
- Ушбу қонунда бола ҳуқуқлари қандай [тўлиқ] ҳимоя қилиниши аниқ кўрсатилмаган. Имтиёз хусусий ташкилотларга берилади. Масалан, 111 рақамига қўнғироқ қилган боланинг маълумотлари тўпланади, шунда исталган вақтда ушбу маълумотлар сизга қарши ишлатилади. Ўтган ҳафта президент қонунга ўзгартиришлар киритилишини, кейин у қайта киритилишини айтди, керак эмас! Биз ушбу қонуннинг тўлиқ бекор қилинишини [қабул қилинишини] талаб қиламиз. Ва улар бу ҳақда барча маълумот манбаларини кўрсатиб беришсин. Қолаверса, бошқа қабул қилинган қонун лойиҳалари жамоатчилик муҳокамасига қўйилсин», — дейди Молдир Сарсенбаева, кўп болали она.
Йиғилган аёлларни полиция кузатиб турди. Бир гуруҳ намойишчи аёллар шиорларни бақира бошлаганларида, бир киши ўзини пойтахт Есил тумани ҳокимлиги ходими деб таништирган ҳолда чиқди ва уларнинг ҳаракати «ноқонуний» эканлиги ҳақида огоҳлантирди.
Акцияда қатнашган “Саналйлар бирлиги» ҳаракати вакили Айжан Мустафинанинг таъкидлашича, улар ушбу қонун лойиҳасининг қабул қилинишига қарши имзо йиғишмоқда ва президент маъмурияти ва Хавфсизлик Кенгашига петиция юборишни режалаштиришмоқда.
«Оиладаги зўравонликка қарши курашиш тўғрисида»ги қонун лойиҳаси мажлисда биринчи ўқишдан ўтди, аммо ўтган ҳафта у қайта кўриб чиқишга қайтарилди. Ишчи гуруҳ уни “[муҳокама учун] тўлдирилади ва қайта киритилишини» айтди. 21 январь куни Қозоғистон Президенти Кассим-Жомарт Токаев лойиҳа ташаббускорларини «ёндашувларни қайта кўриб чиқишга, барча фикрларни ҳисобга олишга» чақирди. «Асосий мақсад — аёллар ва болалар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш», деб ёзган Токаев Тwиттерда.
Лойиҳа муаллифлари нафақат Ички ишлар вазирлиги, балки Таълим, Соғлиқни сақлаш, Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш, Ахборот ва ижтимоий тараққиёт вазирликларининг ҳаракатларини ҳам аниқлаб беришди, деб таъкидлайди лойиҳа муаллифлари.
Лойиҳа атрофидаги мунозаралар ижтимоий тармоқларда давом этмоқда: фойдаланувчилар лойиҳага кўра, «ҳар бир болага планшет сотиб олиб берилиши керак», «ҳар бир бола ўз хонасига эга бўлиши керак», «музлатгич озиқ-овқат билан тўлдирилган бўлиши керак» ва агар давлат «иқтисодий зўравонлик, бу болани олиб қўйиши мумкин» деган фикрларни билдирган.
Қонун лойиҳаси муаллифлари ҳам, экспертлари ҳам муаммо ҳужжатнинг тушунарсизлиги ва жамоатчилик томонидан нотўғри талқин қилинишидадир. Таблеткалар, алоҳида хона ҳақида ҳамма гаплар ҳақиқатга тўғри келмайди, дейди улар.
49 та моддадан иборат «Оиладаги зўравонликка қарши курашиш тўғрисида»ги қонун лойиҳаси 2019 йил октябрь ойида тайёрланган. Ўтган йилнинг апрель ойида тузилган махсус ишчи гуруҳ ушбу лойиҳани тўққиз ой давомида муҳокама қилди ва кўплаб бандларга ўзгартириш киритди. Қозоғистон парламентининг қуйи палатаси — мажлис қонун лойиҳасини ўтган йилнинг 23 сентябрида биринчи ўқишда маъқуллаган. Сенат ҳали муҳокамаларни бошламаган.
Амалдаги 2009 йилда қабул қилинган «Оиладаги зўравонликнинг олдини олиш тўғрисида»ги қонун 26 моддадан иборат. Қонун лойиҳаси муаллифлари амалдаги қонун нормалари зўравонлик фактлари аниқлангандан ва ички ишлар органларига кўп функциялар юклангандан кейингина таъсир чораларини назарда тутишини таъкидламоқда. Янги қонун лойиҳасида, уни ишлаб чиқувчилардан бири, Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Ирина Унжакованинг сўзларига кўра, зўравонликка қарши курашиш механизми аниқланган: олдини олиш, аниқлаш, назорат қилиш, бостириш, таъсир ўтказиш, реабилитация.