Ссылки доступа

Қозоғистон Freedom House-нинг трансмиллий қатағонлар тўғрисидаги ҳисоботида қайд этилди


Халқаро Freedom House инсон ҳуқуқлари ташкилотининг «трансмиллий репрессия» ва ҳукумат томонидан одамларни таъқиб қилиш тўғрисидаги ҳисоботида айтилишича, дунёнинг ўнлаб ҳукуматлари чет элга чиқиб кетган ўз фуқароларига қарши зўравонликни мунтазам равишда ўчиришга интилмоқда.

Қозоғистон ҳукумати, тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, ўз ҳаракатларини асосан сиёсий мухолифат арбобларига, хусусан собиқ вазир ва собиқ банкир, мамлакатида миллиардлаб долларларни ўзлаштиришда айбланган Мухтор Аблязовнинг яқин доираларида бўлганларга қаратган. Мисол тариқасида 2013 йилда Италиядан Қозоғистонга сиёсатчининг рафиқаси ва вояга етмаган қизининг ноқонуний ҳибсга олиниши ва қайтарилиши билан боғлиқ халқаро норозиликларга сабаб бўлган воқеа келтирилган. Олти ойдан кейин уларга Қозоғистонни тарк этишга рухсат берилди.

Шунингдек, таъқибларнинг аниқ ҳолатлари орасида блогер Муратбек Тунгишбаевни Қозоғистон расмийларининг илтимосига биноан Бишкек томонидан экстрадиция қилиш ҳам бор, унинг сиёсий бошпана сўраши ўша пайтда Қирғизистоннинг давлат миграция хизматида эди. У мамлакатда тақиқланган «Қозоғистоннинг демократик танлови» ҳаракатига алоқадорликда айбланган (Мухтор Аблязов томонидан тузилган ҚДТ, 2018 йил март ойида Қозоғистон суди томонидан «экстремистик» ташкилот сифатида тан олинган, Европанинг 2019 йилги қарорида парламент ҚДТни «тинч оппозиция ҳаракати» дея номланади).

Хабарда айтилишича, Европада сиёсатчи даврасида бўлган одамлар Интерполнинг «қизил» циркуляторларидан фойдаланиб ҳибсга олинган. Хабарда айтилишича, Қозоғистон, Ўзбекистон, Тожикистон ва Озарбайжон Россия билан бир қаторда халқаро қидирувда бўлган Интерпол хабарномаларидан фаол фойдаланмоқда.

Ҳисобот муаллифлари олти мамлакат — Хитой, Туркия, Руанда, Саудия Арабистони, Россия ва Эронни, экспертларнинг фикрига кўра, энг «трансмиллий репрессия кампанияларини» олиб борадиган мамлакатларни батафсил ишлаб чиқдилар. Бироқ унда Қозоғистон ўз ҳудудида хитойлик озчиликларнинг вакилларини ҳибсга олган мамлакатлар қаторида ҳам тилга олинган.

Шинжонлик бир неча қозоқларга ўтган йили вақтинчалик қочқин мақоми берилди. Шинжонда «қайта тарбиялаш лагерлари» ҳақида очиқ эълон қилган ҳуқуқ ҳимоячиларининг сўзларига кўра, улардан иккитаси ўтган ой Олмаота ва пойтахт чеккаларида ҳужумга учраган.

Ҳисобот муаллифларининг фикрига кўра, минтақадаги трансмиллий репрессия билан шуғулланадиган барча давлатлар ҳам билвосита ва рақамли таҳдидлар орқали ўзларига ёқмаганларга босим ўтказишлари мумкин. Хабарларга кўра, Қозоғистон ва Россия жўнаб кетганларни кузатишда жосусларга қарши дастурлардан фойдаланган. Қирғизистон ички рақамли кузатувдан фойдаланган.

XS
SM
MD
LG