Суғд вилояти бўйича Солиқ маъмурияти бўлимларидан бирининг бошлиғи Исроил Наимов 12 февраль куни Хўжандда бўлиб ўтган матбуот анжумани пайтида Расулов вилоятининг Истаравшан ва Жаббор шаҳарларида 4 киши ҳибсга олинганлигини айтди.
Хабарга кўра, ҳибсга олинган шахслар даромад учун солиқ тўлашдан бўйин товлашда, махсус ускуналар ёрдамида крипто валютасини ишлаб чиқаришда ёки биткоин крипто валютасини қазиб олишга сарфланган минглаб киловатт-соат электр энергиясини ўғирлашда айбланмоқда.
Крипто-валюталар ва авваламбор биткоин тобора оммалашиб бормоқда ва аллақачон кўплаб мамлакатларда аҳоли пунктларида фойдаланилмоқда. Яқинда биткоиннинг нархи кескин сакради ва энди биткоин 49 минг долларга тенг.
Исроил Наимов ҳибсга олинганлардан 234 компьютер ва хотира картаси, шунингдек, крипто валютасини ишлаб чиқариш учун зарур бўлган бошқа ускуналар мусодара қилинганлигини таъкидлади.
Унинг сўзларига кўра, дастлаб ҳибсга олишлар Истаравшан шаҳрида амалга оширилган: «Биз болалар боғчасининг иккинчи қаватида крипто-валютани ишлаб чиқариш учун Интернетга уланган ва ҳибсга олиш вақтида ишлаётган 17 қурилмани олиб қўйилди. Тадбиркорнинг сўзларига кўра, ҳар бир қурилма кунига 40 доллар қийматидаги крипто валютасини ишлаб чиқарган.
«Биз ушбу тадбиркорнинг уйига бордик, у ерда бино ичида ва уйнинг подвалида крипто валютасини ишлаб чиқариш учун яна 34 та қурилмани топдик ва уларни қўлга олдик», дейди солиқчи.
Исроил Наимовнинг қўшимча қилишича, «Жаббор Расулов вилоятида ўтказилган навбатдаги операция давомида биз 179 та шундай мослама топдик ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари уларга қарши жиноий иш қўзғатди. Ушбу қурилмалар Интернет ва электр энергияси билан ишлайдиганлиги сабабли, уларга нисбатан электр энергиясини ўғирлаш бўйича жиноий иш қўзғатилган.»
Солиқ хизмати ходимларининг сўзларига кўра, ушбу қурилмалар эгалари ҳар куни солиқ тўламасдан 520 сомонийгача (50 доллар атрофида) фойда олишган. Солиқ инспекцияси вакиллари айбланаётган шахслар айнан нима учун — крипто-валютани яратиш ёки солиқ тўлашдан бўйин товлаш учун ҳибсга олинганлиги тўғрисида аниқлик киритмадилар, аммо улар ҳар қандай тадбиркор аввал рўйхатдан ўтиш орқали маълум бир фаолият тури билан шуғулланиш учун лицензия ёки рухсат олишлари кераклигини таъкидладилар.
Тожикистонда крипто-валюталар учун қонуний режим ҳали ўрнатилмаган ва шунинг учун крипто-валюталар на қонуний ва на тақиқланган. Тожикистон учун одатий бўлмаган крипто-валюта айланмаси ҳолатларини текширишга уринганлар мамлакат Миллий банкига бу каби ҳолатлар бўйича сўров ва тушунтиришлар билан мурожаат қилишди, аммо у ердан «қуруқ қўл» билан қайтишди.
Миллий банкнинг Суғд вилояти бўйича ваколатхонаси раҳбари Наврўз Валиев ушбу ҳолатлар тўғрисида қуйидагиларни айтди: «Улар биздан ёрдам сўраганда биз мутахассис эмаслигимизни ва бу нақд пул эмаслигини айтдик. Бу рақамли валюта. Ва ҳибсга олинганларнинг яна бир сабаби бор. Крипто валютасини ёки биткоинни ишлаб чиқариш учун жуда катта энергия талаб қиладиган йирик фирма хўжаликлари керак. Қисқаси, шу сабаб билан биз билан боғланишганда, бизда бу борада мутахассислар йўқлигини айтдик.»
Шу билан бирга, ҳозирги пайтда крипто валютасини қазиб олиш учун ҳибсга олинганларнинг баъзилари электр энергиясини ўғирлашда айблангани маълум. Суғд вилоятидаги энергетика назорати идоралари ҳибсга олинган ускуналар эгаларидан фақат биттаси 11 ой ичида крипто валютасини ишлаб чиқариш учун 1 миллион сомонийдан кўпроқ электр энергиясини сарфлаганлигини таъкидладилар.
Биринчи марта крипто валютаси 1992 йилда пайдо бўлди ва ҳатто бир неча йиллардан кейин ҳам кўпчилик буни эътиборсиз қолдирди ва эҳтимол ушбу ноодатий муомала воситаси кенг тарқалмаслигини айтди, аммо уларнинг сўзларига зид равишда крипто-валютадан фойдаланиш ҳар йили ўсиб бормоқда.
Миллий банк 2018 йил январь ойида «Тожикистонда крипто валютаси расмий равишда айирбошлаш ва тежаш воситаси эмас, шунингдек ҳисоб бирлиги ҳам эмас. Мамлакатдаги барча молиявий операциялар фақат миллий валюта — сомонийда амалга оширилади. Шу билан бирга, Миллий банк крипто валютаси кибер ҳужумларга дуч келиши ёки пул ювиш ва терроризмни молиялаштириш учун ишлатилиши мумкин» деб огоҳлантирди.