Ссылки доступа

Туркманистонда диндорларга босим давом этмоқда


Мечеть в Мары (иллюстративное фото)
Мечеть в Мары (иллюстративное фото)

Диний ҳуқуқларнинг бузилиши тўғрисида хабар берувчи Форум 18, Туркманистонда диндорларни ҳибсга олиш ва қўрқитиш давом этаётган амалиёти тўғрисида хабар беради, тегишли идоралар эса таъқиб сабабларини тушунтиришдан бош тортади.

Газетанинг хабар беришича, 22 январдаги хабарларига ишора қилиб, полиция ва бошқа ҳукумат амалдорлари динни давлат назорати остида тутадиган фуқароларга нисбатан босимни кучайтирмоқда.

«Босим Фарап ва Чарджев этрапларида айниқса кучаймоқда», деб ёзади газета 20 га яқин диндорни ҳибсга олинганлиги, улардан бири мажбуран тарашлангани, спиртли ичимлик ичишга мажбур қилинганлиги ва полиция ҳибсга олинганларга қандай қасам ичгани ҳақидаги хабарга асосланиб.

Аввал хабар берганимиздек, 9 март куни ҳокимият Марининг асосий масжидига бостириб кириб, Мираж кечаси шарафига ибодат қилиш учун йиғилган мусулмонларни қувиб чиқарди. Ўша куни вилоятнинг деярли барча ҳудудларидан келганлар масжидга йиғилиб, ҳеч қандай ноқулайлик туғдирмасдан, масжиднинг ташқи деворлари ва скамейкаларда ўтириб намоз ўқидилар.

Туркманистон қонунчилиги фуқароларнинг диний эътиқод қилиш ёки диний амал қилмаслик ҳуқуқларини кафолатлайди, аммо давлат назорати остидаги диндорлар ва «қолганлар» ўртасида сезиларли фарқ мавжуд; кузатувчиларнинг таъкидлашича, мамлакатдаги шахсиятга сиғинишни қўллаб-қувватловчи диндорлар имтиёзларга эга.

Форум 18 нинг ёзишича, 16 март куни улар ҳибсга олиниш сабаблари тўғрисида тушунтириш олиш учун Туркманистон парламентининг тегишли расмийлари, инсон ҳуқуқлари бўйича махсус ваколатхонаси ва Туркманистон ташқи ишлар вазирлиги матбуот хизмати билан телефон орқали боғланишга ҳаракат қилишган.

1990 йилларнинг бошларидан бошлаб, Туркманистон ҳукумати диндорларни икки гуруҳга ажратди ва режим ўзларига етарлича содиқ эмас деб ҳисоблаганларни, шунингдек уларнинг яқинларини қаттиқ таъқиб қилмоқда.

Ашхободлик Мулла Ширининг тақдири бу каби таъқибларнинг таниқли мисолларидан биридир. 73 ёшли Шири Гелдимурадов 2010 йил ёзида қамоқхонада ғойиб бўлган. Ўшанда Бахарден шаҳрида яшаган фуқаролик фаоли Сазак Дурдимуродовнинг айтишича, мулланинг еттита ўғли шубҳали айблов билан судланиб, узоқ муддатли қамоқ жазосига ҳукм қилинган.

2017 йилда “гуленчилар” билан алоқада бўлганликда айбланиб ҳибсга олинган фуқароларнинг тақдири тўғрисида бирон бир маълумотни топишга уринишлар ҳам самарасиз қолмоқда. Маълумки, ўнлаб туркманистонликлар ушбу айбловлар билан ҳибсга олинган ва тергов давомида қаттиқ қийноққа солинган, ёпиқ суд жараёнларида узоқ муддатли қамоқ жазосига ҳукм қилинган.

«Форум 18» нинг ёзишича, Туркманистон расмийлари нафақат мамлакат ичкарисидаги имонлиларни назорат қилишга уринмоқдалар, балки улар мамлакат ташқарисида таҳсил олаётган ёш туркманларнинг ўз эътиқодларини давлат назорати доирасидан ташқарида амалда тутишларидан ташвишда.

XS
SM
MD
LG