Тожикистон Меҳнат, бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш бўйича давлат хизмати компанияни бир ой ичида яқинда ўтказилган текширув пайтида аниқланган барча қонунбузарликларни бартараф этишга мажбур қилди.
Февраль ойида Покруд ҚК тожикистонлик ишчилар маъмурият томонидан қатъий карантин режимини жорий этишидан шикоят қилаётгани ҳақида хабар қилинган эди. Ишчиларнинг сўзларига кўра, менежер уларга уч ойда бир мартагина уйларига боришга рухсат берган.
Тожикистон Меҳнат, бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш давлат хизматининг хабар беришича, текширув натижасида иш берувчилар томонидан ишчилар ҳуқуқларини бузилиши фактлари тасдиқланди. Бир кун олдин эълон қилинган баёнотда департаментнинг таъкидлашича, хитойлик иш берувчилар, CОВИД-19 га қарши кураш бўйича республика штаби ва Тожикистон Соғлиқни сақлаш вазирлигининг тавсияларидан фарқли ўлароқ, корхонада соатбай ишчилари учун уч ойлик карантин жорий этишган. Бу сафар уларга ҳатто корхона ҳудудидан чиқиб кетишга рухсат берилмаган.
Давлат меҳнат, бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш назорати хизмати бу Тожикистон Республикаси Меҳнат кодексининг 245-моддасига зид деб ҳисоблайди, унга кўра сменанинг давомийлиги 15 календарь кундан ошмаслиги керак. Объектларда меҳнат шартномаси, келишув ва жамоавий битимларга мувофиқ ходимнинг ёзма розилиги билан сменанинг давомийлиги 30 календарь кунгача оширилиши мумкин, дейилади хабарда.
Меҳнат, бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш давлат хизмати ходимлари иш берувчилар карантин шароитида ва тунги сменада ишлаш учун ортиқча иш ҳақи тўламаслигини ҳам аниқладилар. Вазирлик ҳисоботида «беш ёки олти кунлик иш ҳафтаси уч ойдан ортиқ бўлган ишчиларга бўш вақтларида ётоқхонасидан чиқиб кетишга рухсат берилмаганлиги, кунига уч маҳал овқатланиш ва икки баробар иш ҳақи билан таъминланганлиги, бу Меҳнат кодексига зиддир», дейилади.
Текширув давомида бошқа қонунбузарликлар ҳам аниқланди, хусусан, хитойлик мутахассислар ва муҳандислар маҳаллий ҳамкасбларига қараганда анча кўп маош олишади. Компания раҳбарияти конда ички тартиб ва меҳнатга ҳақ тўлашнинг «хитойча» қоидаларини ўрнатган.
Давлат меҳнат, бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш назорати хизмати бу Тожикистон Конституциясининг 35-моддасига зид деб ҳисоблайди, унга кўра «меҳнат муносабатларида ҳар қандай чекловлар тақиқланади» ва «тенг иш учун тенг ҳақ тўланади.»
Текширув давомида, шунингдек, Тожикистон қонунларига зид равишда иш берувчининг вакили, компаниянинг кадрлар бўлими бошлиғи Лу Цинҳонг маъдан касаба уюшмаси раҳбари этиб тайинлангани маълум бўлди. Компания раҳбариятига умумий йиғилиш ўтказиш ва ишчилардан бирини касаба уюшма раҳбари этиб сайлаш тавсия этилди.
Покруд ишчилар ҳуқуқларини бузгани учун 1 500 сомоний (133 доллар) миқдорида жаримага тортилди. Тожикистон Меҳнат, бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш бўйича давлат хизмати компанияни бир ой ичида қонунбузарликларни бартараф этишга мажбур қилди.
Эслатиб ўтамиз, ўтган ойда Душанбе марказида Тожикистон ҳукуматининг янги биносини қурилиш билан шуғулланадиган Хитойнинг “Чиангду” компаниясининг ишчилари ҳам “ишчиларнинг меҳнат шароитлари» ва иш берувчининг ўз ҳуқуқларини бузаётганликлари тўғрисида шикоят қилишган эди.
Покруд кони Душанбедан 120 км шимолий-шарқда, Вахдат минтақасида, Ромит дарасида жойлашган. Бу Хитойнинг China Nonferrous Gold Limited корпорациясига топширилган биринчи маҳаллий олтин конидир. Тожикистон Геология Бош бошқармаси маълумотларига кўра, коннинг умумий ресурслари 100 тоннадан ортиқ.
Тожикистон ўз ер ости бойликларини Хитой компанияларига сармоялар эвазига, шунингдек қарзларини тўлаш эвазига топширади. 2019 йил ноябрь ойида Тожикистон парламенти ХХР билан шартномани ратификация қилди, унга кўра яна иккита кон — Айнинский вилоятидаги Юқори Кумарг ва Шарқий Дуоба — сарфлаган маблағлари учун компенсация сифатида Хитойнинг TVEA компаниясининг ривожланишига ўтказилди.