Хитойнинг Шинжон шаҳридаги таъқиблардан қочиб, 2018-2019 йилларда чегарани ноқонуний кесиб ўтган Кайша Акан, Мурагер Алимули ва Кастер Мусаханули ўтган ҳафта Қозоғистон расмийларидан учинчи давлатга бориш учун фуқаролигини ёки ҳужжатларини тақдим этишларини сўрашди.
Аканнинг сўзларига кўра, чоршанба куни бўлиб ўтган онлайн учрашувда Ички ишлар вазирлиги ходимлари унга яқин уч ой ичида фуқароликни қабул қилиш масаласини кўриб чиқишга ваъда беришди ва кўриб чиқиш жараёни тўғрисида ҳар 20 кунда хабардор бўлишларига ишонтиришди.
«Агар улар Қозоғистон фуқаролигини қабул қила олмаса, Қочқинлар тўғрисидаги қонунга биноан, 2022 йил январидан бошлаб, учинчи мамлакатга саёҳат қилиш учун ҳужжат [бериш] ҳақида ўйлашларини айтдилар. Аммо бизнинг сертификатларимизнинг амал қилиш муддати 2021 йил октябрда тугайди», — деди Кайша Акан Нур Отан партияси биносида қатнашган йиғилишда чиқиш пайтида. Учрашувда масофадан туриб Қозоғистон Ички ишлар вазирининг ўринбосари Аристангани Заппаров иштирок этди.
Шинжонда таъқиблардан қочиб, чегарани ноқонуний кесиб ўтган ва кейинчалик Қозоғистонда судланган уч қозоқ, қочқин мақомини олганига қарамай, уларга имтиёзлар йўқлигини таъкидладилар. Вазирликка ёзган хатида улар ўзларини хавфсиз ҳис қилмасликларини ва ижтимоий мавқейи фақат ёмонлашганини кўрсатиб беришди. «Шу пайтгача биз Қозоғистон фуқаролигини ололмадик. Ишсиз биз кун кечириш учун қийналдик. Бизда доимий уй-жой йўқ. Биз ишлаш ва тирикчилик қилишдан қўрқамиз. Ҳатто кўчага чиқолмаймиз», — дейилади мактубда.
Шинжонда зулмдан қочган Кайша Акан ва Мурагер Алимулига Қозоғистонда шу йилнинг январь ойида шу куни ҳужум уюштирилди. Акан Олмаотадаги уйи олдида калтакланган ва Алимули Нур-Султонда номаълум икки шахс томонидан пичоқланган.
Ички ишлар вазирлигининг миграция полицияси бошқармаси бошлиғининг ўринбосари Гани Шимйрбаев аввалроқ уч нафар қозоғистонлик учинчи мамлакатга саёҳат қилиш учун ариза берганлигини тасдиқлаган, аммо амалдаги қонунчиликка биноан чегарани ноқонуний кесиб ўтганлар фуқароликни ололмайдилар.
Ўтган йилнинг октябрь ойида Қозоғистон Алимула, Мусаханулй, Акан ва Шинжоннинг яна бир қочқинига Багашар Маликулага вақтинчалик қочқин мақомини берди. Олмаота вилоятининг Панфилово қишлоғида яшовчи Тлек Табарикули қочқин мақомига эга эмас. Шинжонлик қозоғистонлик аёл Саирагул Сауйтбай 2019 йил июнь ойида Қозоғистон унга қочқинлик мақомини беришдан бош тортгач, оиласи билан Швецияга кўчиб ўтди.