Ссылки доступа

HRW сатирик жамоат муаллифи Темирлан Энсебекни таъқиб қилишни тўхтатишга чақиради


Халқаро Human Rights Watch инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилоти Қозоғистон расмийларини Инстаграмдаги Qaznews24 сатирик муаллифи Темирлан Энсебекка қарши «асоссиз иш» ни тўхтатишга чақирди.

Энсебек — «қасддан ёлғон маълумот тарқатиш» бўйича жиноят ишида ҳимоя ҳуқуқига эга гувоҳ (бу ҳолат гумон қилинувчи мақомига бир қадам ҳисобланади).

Полиция «сохта хабарлар» Qaznews24 саҳифасидаги сатирик постларда чоп этилган, «маълумотлар аҳолига нотўғри маълумот берган ва фуқароларни йўлдан оздирган» деб ҳисоблайди. Энсебек эса бу фикрга қўшилмайди. Унинг қайд этишича, бу ёзув мазмунли сатирик мазмундадир ва «одамлар ва ҳодисалар билан барчаси мутлақ тасодифдир».

15 май куни полиция томонидан ўтказилган сўроқдан сўнг Энсебек қўйиб юборилди. Кўп ўтмай, уни ҳимоя қилиш учун оммавий ахборот воситалари ташкилотлари чиқди. Ахборотни ишончлилиги бўйича текширишга ихтисослашган Фаcтчеcк.кз онлайн-ресурсининг муҳаррирлари Қозоғистон ташқи ишлар вазирига Энсебекни жиноий жавобгарликка тортмаслик тўғрисида мурожаат билан мурожаат қилишди. Қўнғироққа бошқа оммавий ахборот воситалари ҳам қўшилди. Журналистлар «сатира жиноят эмас» деб таъкидлашади.

HRWнинг Марказий Осиё бўйича тадқиқотчиси Мира Риттманнинг 20 майдаги баёнотида Нью-Йоркда жойлашган штаб-квартираси бўлган халқаро гуруҳ Энсебекни таъқиб қилишни тўхтатишга чақирмоқда.

«Эркин сўзни ҳурмат қилиш ва уни ҳимоя қилиш, одамларнинг қасос қилишдан қўрқмасдан танқид қилишлари ва сатираларини нашр этишларига имкон бериш демакдир. Қозоғистон ҳукумати инсон ҳуқуқларини бузган ҳолда ўзбошимчалик билан таъқиб қилинишини олдини олиш учун Жиноят кодексининг 274-моддаси сингари танқидий қарашларни тинч йўл билан ифодалашни жиноий жавобгарликка тортадиган қонунларни қайта кўриб чиқиши ёки бекор қилиши керак», — дейилади Риттман баёнотида.

«Ҳокимият Қозоғистонда сатира учун жой йўқлигини тушунтиришга уринаётган бўлиши мумкин. Аммо улар кўрсатганларнинг барчаси ҳазилни тушуна олмаслик», — дея хулоса қилади HRW тадқиқотчиси.

Шу ҳафта «Чегара билмас мухбирлар» халқаро матбуотни ҳимоя қилиш ташкилоти Энсебек иши тўғрисида ёзар экан, Қозоғистон расмийларини «сўз эркинлигини ҳурмат қилишга» чақирди.

Энсебек томонидан олиб борилган Инстаграмдаги Qaznews24 жамоатчилигида Қозоғистон мусулмонлари маънавий бошқармаси «Нурсултон Назарбоевга худо мақомини беришни ва уни Конституцияда белгилашни» таклиф қилгани ва чет элда ўқиётган қозоқларнинг хабарлари жойлаштирилди. Шунингдек, давлат тўнтариши ва монархияга уриниш бўлган саҳналар борлиги сабабли пойтахт суди Қозоғистон ҳудудида “Титанс ҳужуми» аниме-ни тақиқлаган деган ҳазил ҳам бор эди.

Апрель ойи охирида Энсебек аккаунтни ўчириб қўйди. У бу ҳаракатни унинг манзилига келган виртуал таҳдидлар ва фишинг ҳужумлари билан боғлади. Ҳозирда очиқ саҳифа бўш.

15 май куни сўроқ қилингандан сўнг, полиция Энсебек ва унинг адвокатидан ошкор қилмаслик тўғрисидаги шартномани олди.

XS
SM
MD
LG