10 кундан бери очлик эълон қилиб, сиёсий талабларни илгари сураётган пойтахт фаоллари 30 июнь куни Қозоғистон Президенти Қосим-Жомарт Токаев, давлат идоралари, халқаро ва Қозоғистон инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилотлари ва дипломатик ташкилотларига мурожаат билан мурожаат юборишди.
Мурожаат Эгов портали орқали фуқаролик фаоли Алия Жакупова номидан юборилган. Шунингдек, унга очлик эълон қилишнинг бошқа иштирокчилари — Осиё Бақоева, Гулнар Жумагулова, Акнур Калиянурова ва Семигул Ошакбаева имзо чекдилар.
Мактубда фаоллар Конституциявий Кенгашдан пойтахтнинг Есил туман судининг ҚДТ ва Кеше Партияси ҳаракатларини «экстремистик» ташкилотлар деб тан олиш тўғрисидаги қарорига ҳуқуқий баҳо беришни ва ушбу уюшмаларни «тинч оппозиция ҳаракатлари» деб таснифлашни сўрашди. Европа парламенти уларни ўз қарорларида таснифлаган.
Фаоллар, шунингдек, Эсил туман судининг қарорлари судга ошкор қилинишини ва ҳибсга олинган барча фаолларнинг озод қилинишини ва реабилитация қилинишини талаб қилмоқда.
- Мен тўрт йилдан бери фаолман. Мени бир неча бор қидиришди, жаримага тортишди ва қамашди. Энди мен «экстремизм»да гумон қилиниб, уй қамоғида сақланмоқдаман. Мен ҳали ҳам тергов қилинмоқдаман. Қанча ўртоқларим бегуноҳ қамоққа ташланган. Баъзилар бизнинг очлик эълон қилишимиздан шубҳаланиши мумкин. Аммо биз ўз позициямизда қатъий турибмиз. Давлатим мени эшитмайди, бизни эшитмайди. Имконият борича кампаниямизни давом эттирамиз», — деди Алия Якупова.
Унинг сўзларига кўра, петиция топширилган.
Жакуповани 62 ёшли Осиё Бақоева қўллаб-қувватлади, шунингдек у очлик унинг соғлиғига зарар етказа бошлаганини, аммо у мамлакатда инсон ҳуқуқларига риоя этилишига ҳисса қўшишга ҳаракат қилаётганини айтди.
20 июнь куни Олмаотада бир гуруҳ фаоллар очлик эълон қилишди. Кейинчалик Нур-Султон, Уралск, Чимкент ва Туркистон вилоятлари аҳолиси қўшилишди. Ушбу даврда баъзи одамлар соғлиғи ёмонлашгани сабабли очлик эълонларини тўхтатдилар.
Фаоллар сиёсий маҳбусларни озод қилишни, сиёсий таъқибларни тўхтатишни ва Европа Парламентининг Қозоғистондаги инсон ҳуқуқлари ҳолати тўғрисидаги қарорида белгиланган талабларга риоя қилишни талаб қилмоқда. Шунингдек, улар ҚДТ ва Кеше Партиясини «экстремистик ташкилотлар» деб тан олган суд қарорининг бекор қилинишини ва Қозоғистоннинг ташқи қарзи тўғрисида ҳисобот тақдим этилишини талаб қилмоқдалар.
Қозоғистон расмийлари очлик акцияси тўғрисида ҳозирча изоҳ бермаяпти. Акция иштирокчилари Қозоғистондаги инсон ҳуқуқлари бўйича омбудсман Элвира Азимовани улар билан учрашувга таклиф қилишди. Азаттйк Омбудсмандан фаолларнинг талаблари бўйича фикрларини сўрашга уринди, аммо у вақт етишмаётганига ишора қилди ва унга ёзма сўров юборишни илтимос қилди.
2020 йилда пойтахтнинг Есил туман суди Кеше Партияси ҳаракати фаолиятини «экстремистик» дея таъқиқлаган. Суд шу билан Бош прокуратуранинг “Кеше Партияси» 2018 йилда тақиқланган «Қозоғистоннинг Демократик Танлови» ҳаракати «ўзгартирилган» тузилма деб ҳисоблаган.
Европа Парламенти томонидан февраль ойида қабул қилинган Қозоғистондаги инсон ҳуқуқлари ҳолати тўғрисидаги резолюция ДСҚ ва Кеше партияси тарафдорларига қарши «экстремистик қонунчиликдан фойдаланиш»ни қоралади ва Нур-Султонни «сиёсий плюрализм ва рақобатга йўл қўйишга чақирди.»