Ссылки доступа

БМТ: Иқлим ўзгариши ҳалокатли бўлади (видео)


Инсон фаолияти иқлимни мисли кўрилмаган ва баъзида қайтарилмас тарзда ўзгартирмоқда, дейилади Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Иқлим ўзгариши бўйича ҳукуматлараро панели (БМТИЎҲП) томонидан тайёрланган ҳисоботда.

Ҳисоботда айтилишича, сўнгги 40 йил ичида Ердаги ўртача ҳарорат олдинги 2000 йилги ҳар қандай даврга қараганда анча тез кўтарилган. 2011–2020 йилларда у 1850–1900 йиллардаги ўртача ҳароратдан тахминан 1,1 даража Цельсийга ошди. Ўтган беш йил 1850 йилдан буён рекорд даражадаги энг иссиқ йил бўлди.

Муаллифларнинг фикрича, яқин ўн йилликлар ичида дунёнинг барча минтақаларида иқлим ўзгариши янада сезиларли бўлади. Жаҳон ўртача ҳарорати 1,5 ° C га ошиши билан иссиқлик ҳаддан ташқари кучаяди, иссиқ фасллар узайиб, совуқ фасллар қисқаради. Эҳтимол, 2050 йилга келиб, Арктикада йилига камида бир марта, сентябрда деярли муздан бутунлай тозаланиши мумкин.

Катта эҳтимоллик билан (90%), олимлар инсон таъсирини 1990 йиллардан буён музликларнинг глобал эришининг асосий ҳаракатлантирувчи кучи деб аташади. Муаллифлар қўшилишича, бу дунёнинг турли минтақаларида, яқинда одамлар Греция ва Шимолий Американинг ғарбий қисмида кузатилган иссиқлик тўлқинлари ёки сув тошқинлари каби бошқа об-ҳаво ҳодисаларини келтириб чиқарди.

2015 йилда БМТ иқлим бўйича Париж битимини қабул қилди. Унинг мақсади — иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш ва 2100 йилга келиб сайёрадаги ўртача йиллик ҳароратнинг 2 даражадан ошишига йўл қўймаслик ва исишни 1,5 даража ичида ушлаб туриш. Аммо олимларнинг фикрича, эмиссия сезиларли даражада камайган тақдирда ҳам, «ярим даража жанги» деярли йўқотилган.

Бу ҳисобот «инсоният учун қизил код», деди БМТ бош котиби Антонио Гутерриш. «Ҳисобот, бизнинг сайёрамизни йўқ қилишдан олдин, кўмир ва қазиб олинадиган ёқилғининг ўлими ҳақида огоҳлантириши керак», дея қўшимча қилди у.

БМТИЎҲП аъзоларининг фикрига кўра, агар дунё ҳозир ҳаракат қилса, фалокатдан қочиш мумкин. Ҳеч бўлмаганда, ҳароратнинг янада ошишини олдини олиш мумкин. Масалан, абадий музликдан иссиқхона метанининг илғор чиқиндиларидан фойдаланиб, бир вақтнинг ўзида биосферанинг ютиш қобилияти пасаяди.

БМТИЎҲП 8 йилдан ортиқ вақт ичида биринчи марта ўз баҳосини тақдим этди — бу кутилганидан ҳам ёмонроқ бўлди. Ҳисобот устида икки юздан ортиқ олим ишлади, улар минглаб тадқиқотлар натижаларини умумлаштирди.

XS
SM
MD
LG