Афғонистоннинг Душанбедаги элчиси Амруллa Солиҳни мамлакатнинг қонуний президенти деб атади

Амрулла Солиҳ сешанба куни Афғонистоннинг асосий қонунига асосланиб, вақтинчалик давлат раҳбари эканлигини маълум қилди.

Афғонистоннинг Тожикистондаги элчиси Муҳаммад Зоҳир Агбар 18 август куни Душанбеда бўлиб ўтган матбуот анжуманида Ашраф Ғанининг парвозидан сўнг, асосий қонунга биноан, мамлакатда бошқарув жилови унинг биринчи ўринбосарига топширилганини айтди.

У Ғанининг қочишини «давлат ва миллатга хиёнат» деб атади ва «Афғонистон халқига тегишли бўлган 169 миллион долларни ўзи билан олиб кетди», деди.

15 августда толиблар Кобулга кириб, президент саройини деярли ҳеч қандай қаршиликсиз эгаллаб олишди. Бундан бир неча соат олдин Ашраф Ғани ва унинг қариндошлари Афғонистонни тарк этишди.

Баъзи оммавий ахборот воситалари Россиянинг Кобулдаги элчихонаси дипломатларига таяниб, Ғани юз миллионлаб долларларни олиб кетгани ҳақида хабар тарқатди. Ғани ва унинг оиласи ҳозирча бу хабарга изоҳ беришмаган.

Ҳозирда Ғани қаерда ва нима билан шуғулланаётгани ҳақида ҳеч қандай маълумот йўқ. Аввалроқ у дастлаб Тожикистонга учиб кетгани, кейин учинчи давлатга, эҳтимол Уммонга кетгани ҳақида хабар берилган эди, лекин Тожикистон Ташқи ишлар вазирлиги бу хабарларни рад этди.

Амрулла Солиҳ 17 августда, Афғонистон президенти қочганидан икки кун ўтиб, «барча раҳбарлар билан қўллаб-қувватлаш ва келишиб олиш учун» алоқада эканлигини ёзди.

«Афғонистон конституциясига кўра, президент йўқлигида, қочиб кетганда, истеъфосида ёки ўлимида биринчи вице-президент муваққат президент бўлади», — деди Солиҳ. «Ҳозир мен ўз мамлакатимда қонуний муваққат президентман».

Шу билан бирга, ҳозир Толибон Афғонистоннинг деярли бутун ҳудудини назорат қилмоқда, Панжшир дараси бундан мустасно ва «барча афғонлар вакили бўлиши керак бўлган инклюзив ислом ҳукумати» тузилганини эълон қилди.

Амрулла Солиҳ 2019 йилги президентлик сайловларида Ашраф Ғанини қўллаб -қувватлади ва Афғонистоннинг биринчи вице-президенти бўлди. 2014 йилги президентлик сайловларида у Абдуллоҳ Абдулланинг тарафдори бўлган.

Аввалроқ, Толибон режими қулаганидан кейин (1996 йилдан 2001 йилгача) Солиҳ етти йил Афғонистон Миллий хавфсизлик бошқармаси бошлиғи бўлиб ишлаган. У Покистон армияси ва унинг разведка хизматларини қаттиқ танқид қилгани билан машҳур.

Солиҳ Толибоннинг энг муросасиз рақибларидан бири ҳисобланади. Унинг ҳаётига кўп уринишлар қилинган. Иккинчисида, 2020 йил 9 сентябрда Кобулда у омон қолди, лекин 10 киши ҳалок бўлди ва яна 15 киши жароҳатланди.

Бу орада, афсонавий Аҳмад Шоҳ Массуднинг ўғли, 1980-90 йилларда Афғонистонда таниқли қаршилик кўрсатган Аҳмад Масуд Афғонистон халқини Толибонга қарши курашга қўшилишга чақириб, Панжшир вилоятини қаршилик маркази деб атади.

У француз газетасига берган интервьюсида Афғонистондаги барча этник гуруҳ ва миллатларни унга қўшилишга ва Толибонга қарши курашишга чақирди.

Аҳмад Масуд Толибонга қарши қаршилик кучларига қўшилишни истаганларнинг ҳаммаси Кобулдан 150 километр шимолда жойлашган «мамлакатнинг охирги озод вилояти» бўлган Панжшир вилоятида тўпланиши кераклигини эълон қилди. У француз газетасига берган интервьюсида толиблар ҳали ҳокимиятни тўлиқ қўлга олмаганини ва уларга қарши кураш давом этиши мумкинлигини айтди. У халқаро ҳамжамиятни бу курашни қўллаб-қувватлашга чақирди.