Пахта далаларига бюджет ишчилари, мактаб ўқувчилари ва ҳарбий хизматчилар чақирилувчилар юборилади. Шундай қилиб, Лебап вилоятидаги мухбиримизнинг хабар беришича, Туркманобод ўрта махсус таълим муассасалари ўқувчилари мажбуран пахта теримига юборилган. Қўйтендаг этрапидаги “Оқгумалан”, “Гараховуз” ва “Чанакли” уюшмаларида пахта терувчилар шу ерда тунаб қолмоқдалар.
«Бу фермерлар уюшмаларида теримчиларга ҳар бир килограмм пахта учун 20 тангадан ҳақ тўланади», деди 26 август куни мухбиримизга берган интервьюсида фуқаро.
Мари шаҳридаги мухбиримизга кўра, пахта терими ҳам қизғин давом этаётган бу вилоятда бюджет ишчилари далага ўзларини эмас, одамларни ёллашга мажбур.
«Ёлланган коллекционерларга кунига 20-30 манат тўланади. Давлат хизматчиларининг маошлари банк карталарига ўтказилишига қарамай, улар нақд пулни муассаса раҳбарларига топширишлари шарт. Давлат хизматчилари ўз ўрнига пахта теримчиларини ёллашга ва шу билан бирга ўз иш жойларида қолишга мажбур бўлмоқдалар», деди 26 август куни мухбиримиз билан аноним суҳбатда Маридаги бюджет ташкилотларидан бирининг ходими.
Айни пайтда ёлланган теримчилар асосан Қорақум этрап далаларида пахта теришади.
«Келгуси ойнинг бошидан бошлаб, ҳар бир бюджет ходими бир кеча-кундузда 10 кун пахта теримига юбориладиган теримчиларни ёллаш учун ўз маошидан 400 манат тўлаши керак бўлади. Бу Туркманистондаги ўртача иш ҳақининг учдан бир қисми», — дейди бюджет ишчиси.
Яқинда маълум бўлишича, 2018 йилгача туркман пахтасидан тайёрланган тўқимачилик маҳсулотларини Америка онлайн-сайтлари орқали сотадиган “Goza Towels” хусусий компанияси ўтган йили АҚШ Меҳнат Департаментига туркман пахтасини рўйхатидан чиқаришни сўраб мурожаат қилган.
АҚШнинг Виржиния штатида рўйхатдан ўтган Goza Towels компаниясининг эгаси Аман Гурдов ўз аризасини 2020 йил 20 февралда АҚШ расмийларига топширди. Унда таъкидланишича, Туркманистонда мажбурий меҳнат қонун билан тақиқланган ва амалда йўқ қилинган.
Шуни таъкидлаш керакки, 2018 йилгача Американинг эБай ва Wалмарт каби савдо майдончалари орқали Гоза бренди остида туркман пахтасидан тайёрланган маҳсулотлар билан савдо қилган ушбу компания, “Азатлйк«нинг бу ҳақидаги материали чоп этилгандан сўнг, ўз маҳсулотларининг ёрлиқларидаги ёзувни «Покистонда ишлаб чиқарилган»га ўзгартирди.
Эслатиб ўтамиз, 2018 йил 18 майда АҚШ Чегара ва божхона хизмати мамлакатга Туркманистонда ишлаб чиқарилган пахта, шунингдек дунёнинг исталган мамлакатида ишлаб чиқарилган туркман пахтасидан барча турдаги товарларни олиб киришни тақиқлаган эди.
Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари Туркманистонни пахта ишлаб чиқаришда мажбурий меҳнатдан фойдаланаётганини танқид қилади. 2021 йил 10 августга қадар халқаро кампанияга 138 та глобал бренд қўшилди ва улар туркман пахтасини товар ишлаб чиқаришда ишлатмасликка ваъда беришди.