Толибон Афғонистоннинг кўп қисмини ўз қўлига олганидан сўнг, Афғонистон қўшнилари қийин аҳволда қолди.
Уларнинг барчаси қайсидир маънода жангариларнинг ҳокимиятга келиши эҳтимолини кўриб чиқишди, лекин кейин улар бирданига радикал гуруҳ томонидан бошқариладиган Афғонистонга нисбатан сиёсатини эълон қилишларига тўғри келди.
Умуман олганда, қўшнилар Толибон реал ҳақиқат эканлигини айтишди ва қўшни давлатлар ҳеч бўлмаганда Афғонистоннинг янги раҳбарлари билан музокара ўтказишга тайёр. Тожикистондан бошқа ҳамма.
Толибонни узоқ вақтдан бери қўллаб-қувватлаган Покистон Афғонистондаги гуруҳнинг муваффақиятини аниқ қабул қилди. Хитой, Эрон, Ўзбекистон ва Туркманистон Афғонистоннинг ички сиёсатига аралаша олмасликларини тан олишди ва Толибон билан қандайдир ҳамкорлик мумкинлигига умид билдиришди.
Аммо Тожикистон расмийлари бошқача позицияни эгаллади ва бу нима учун Президент Имомали Раҳмон ва унинг ҳукумати Афғонистондаги Толибонга қаттиқ қаршилик кўрсатаётганини очиқ эълон қилишда давом этаётгани ҳақида савол туғдирди.
2001 йил АҚШ бошчилигидаги халқаро коалицияга бостириб кириши натижасида Толибон ағдарилганда Афғонистон билан чегарадош мамлакатларнинг бошқа амалдаги раҳбарларидан ҳеч бири ҳокимиятда бўлмаган.
Раҳмон 1990 йилларнинг охирида Толибонга қарши курашган Афғонистондаги этник тожиклар бошчилигидаги гуруҳни қўллаб-қувватлади ва ҳозирда Афғонистондаги этник тожикларга, шу жумладан Панжшер водийсидаги толиблар бошқарувига қарши чиқаётган жангчиларга маънавий ёрдам кўрсатмоқда.
Афғонистонда кўп сонли этник тожиклар истиқомат қилади, улар мамлакат аҳолисининг қарийб 25 фоизини ташкил қилади ва Тожикистондаги тожиклар улар билан мустаҳкам алоқани ҳис қилишади. Бу ўзига хос ҳолат: Афғонистоннинг бошқа қўшни давлатларидан ҳеч бири бу позицияда эмас.
Афғонистонда толибларнинг ҳокимият тепасига келишини олқишлаган давлатлар кам. Воқеаларнинг ривожланиши ҳақидаги фатализм кўпинча расмий баёнотларда ифодаланади, лекин АҚШ бошчилигидаги коалиция чиқиб кетгандан кейин содир бўлган воқеаларга унчалик қизиқиш йўқ.
Шубҳасиз, Тожикистон ҳукумати кўп ҳукуматлар нимани ўйлаётганини айтмоқда.
Москва ҳам, Пекин ҳам Толибон билан курашиш мумкинлигига ишонч билдиришди, лекин Афғонистондаги Толибон иттифоқчиларида ўз мамлакатларидан жангарилар борлигидан ҳар икки давлат ҳам хавотирда.
Афғонистон ҳудудида бошқа давлатларнинг фуқаролари бор ва бу давлатлар ҳукуматлари афғон воқеаларини шарҳлашда буни ҳисобга олишлари керак.
Раҳмон 25 август куни Покистон Ташқи ишлар вазири Шоҳ Маҳмуд Қурайший билан учрашувда Тожикистон ҳеч қандай инклюзив бўлмаган Афғонистон ҳукуматини тан олмайди, деганидан сўнг, у кабинетга этник тожикларни киритишни кутаётганини айтиб ўтди.
Эртаси куни Франция Президенти Эммануэл Макрон Раҳмонни Парижга ташриф буюришга таклиф қилди.
Бу Афғонистонда толиблар ҳукмронлигига очиқчасига қарши чиқиш орқали олиниши мумкин бўлган дивидендлар борлигини аниқ кўрсатди. Ва Раҳмон бундан хабардор кўринади.