Акс ҳолда, толибларнинг айтишича, бошпана изловчиларнинг ҳаммаси қаттиқ жазога тортилади. Гап тожик чегарачиларига кўра, Тожикистонга киришга рухсат берилмаган қочқинлар ҳақида кетмоқда.
«Озоди» радиоси ихтиёрига келган видеода бу одамлар чодир ва нарсаларини қандай йиғишаётгани кўрсатилган, лекин ҳозир қаерга боришни билмайдилар.
Воқеа жойини биринчи бўлиб видеотасвирга олган «Бадахшон Плюс» канали блогери Абдулфаттоҳ Азизининг Озодлик радиосига айтишича, 400 га яқин қочқинлар оиласи йиғилган.
«Вазият жуда ачинарли. Улардан баъзилари дарахтлар тагида, ҳеч нарсаси йўқ. Чақалоқларига қаранг, улар қандай ҳолатда. Ҳақиқатан ҳам буни кузатиш қилиш жуда аламли», — деди Азизи 27 сентябрь куни Озоди радиосига берган интервьюсида.
Бу оилаларнинг аксарияти Панжшер, Парвон, Саманган ва Афғонистоннинг бошқа вилоятларидан келган қочқинлардир. Улар бу ерга умид билан етиб келишди ва сув, озиқ-овқат ва дори етишмаслигидан азият чекиб, бир ойча шу жойда қолишди.
Бошпана изловчиларнинг бир қисми Тожикистон уларни қабул қилишга тайёр эканлигини эшитганини айтади. Бир аёлнинг айтишича, у ва унинг оиласининг 12 аъзоси бу хабарни эшитгач, Тожикистон чегарасига етиб келишган, лекин ярим йўлда қолишган.
Энди Толибон уларга чегара зонасидан чиқиб кетишни буюрди. Тожикистон ҳукумати ва халқаро ташкилотлар бу буйруқларга ҳали жавоб бермаяпти, гарчи бир неча ой олдин Тожикистонда Афғонистондан қочқинлар келиши мумкин бўлган ҳудудлар Тоғли Бадахшон ва Хатлонда қурилиши эълон қилинган эди.
Охирги уч ой мобайнида Тожикистонда афғон қочқинлари муаммоси долзарб мавзуга айланди. Июнь ва июль ойларида расмийлар Тожикистон томонини ташлаб кетган Афғонистон ҳукумат қўшинларини расман эълон қилишди, лекин Толибон қўшни мамлакатда ҳокимиятни қўлга киритгандан сўнг, Афғонистондан келган қочқинлар ҳақида расмий маълумот эълон қилинмади. Расмийлар бу масалаларга изоҳ бермайдилар ва афғон қочқинларининг қаердалигини яширишади.
Европа Иттифоқи, 14 сентябрдаги баёнотида, 5 минггача қочқин Афғонистонни тарк этгани ва улар Хатлон вилояти ва Тожикистоннинг Тоғли Бадахшон мухтор вилоятида эканини эълон қилди.
Афғонистондаги инқироз 2021 йил май ойида, АҚШ ва унинг иттифоқчилари ўз қўшинларини мамлакатдан олиб чиқа бошлагач, авжига чиқди. Шундан сўнг, толиблар ўз ҳаракатларини кучайтириб, Афғонистоннинг катта қисмини эгаллаб олишди ва 15 августда улар ҳеч қандай тўсиқсиз Кобулга киришди. Сентябрь ойининг бошида толиблар ўз ҳукуматини туздилар, уни ҳали ҳеч ким тан олмади. Минглаб афғонлар репрессиялардан қўрқиб, мамлакатни тарк этишди.