Бу ҳақда 11 октябрь куни «Мемориал» инсон ҳуқуқлари маркази маълум қилди.
Аввалроқ, Россия ва Эстониядан бошпана сўраган собиқ талаба чегарани ноқонуний кесиб ўтгани учун ушланган ва суд жараёни Красное Селодаги депортация марказига жойлаштирилган. ФСБ унга 2055 йилгача Россияга киришни ва қолишни тақиқлади.
Туркманистонда Аҳмед Жумадурдиев «экстремизм»да шубҳали айбловлар билан қидирилмоқда.
Инсон ҳуқуқлари бўйича «Мемориал» марказининг «Миграция ва ҳуқуқ» тармоғи адвокати Олга Цеитлина томонидан ЕКИҲга шикоят қилинган.
2021 йилнинг ёзида Жумадурдиев чегарадош дарёдан сузиб ўтиб, Эстониядан бошпана сўраганидан кейин Россияга экстрадиция қилинди.
Туркманистон фуқароси илгари Ивангород гуманитар-техник институтида таҳсил олган. 2017 йил декабрь ойида у Туркманистон расмийлари «диний экстремизм» шубҳали иши бўйича халқаро қидирувга берилгани сабабли Пулково аэропортида паспорт назоратида ушлаб турилган. Бир йил ўтгач, прокуратура қарори билан Жумадурдиев тергов изоляторидан озод қилинди. Туркманистонда яшаган укаси ҳам шу иш бўйича 25 йилга ҳукм қилинган. Россияда таҳсил олаётган яна 11 туркман талабаси қидирувга берилган. Уларнинг иккитаси таътилга уйга келганларида ҳар бири 15 йилга қамалди.
Жумадурдиев Мемориал Инсон Ҳуқуқлари Марказига Россияда ҳуқуқий мақоми аниқланмаганлиги сабабли Эстониядан бошпана сўрашга қарор қилганини айтди (2019 йилда унга қочқин мақоми берилмади ва 2021 йилда апелляция бериш рад этилди).
26 июль куни собиқ талаба чегара дарёси бўйлаб сузганида, эстониялик балиқчилардан бири бу ҳақда полицияга хабар берган. У деярли дарҳол ҳибсга олинди, полиция бўлимига олиб борилди, у ерда сўроқ қилинди ва камерага ташланди. Бироз вақт ўтгач, Эстония чегара хизмати офицери полицияга қўшилди. Жумадурдиев суҳбатдошларига бошпана излаш истаги ҳақида бир неча бор гаплашган, Туркманистондаги вазият ҳақида гапиришга ҳаракат қилган, лекин унинг сўзларига эътибор берилмаган. Унга Туркманистонга ёки Россияга депортация қилиш вариантлари айтилган. Жумадурдиев Эстония расмийлари тузган ҳужжатларга имзо чекишдан бош тортди. Шунга қарамай, 8,5 соатдан кейин у Россия расмийларига топширилди.
2021 йил 1 октябрда Кингисепп шаҳар суди Жумадурдиевни чегарани ноқонуний кесиб ўтишда айбдор деб топди (Жиноят кодексининг 322 моддаси, 1 қисми) ва уни амалдаги хизмат муддатига қадар озодликдан маҳрум қилиш ва 20 минг рубль миқдорида жарима жазосига ҳукм қилди. Ҳукм эълон қилингач, ФСБ ходимлари уни Красное Село (Санкт-Петербург) шаҳридаги чет эл фуқароларини вақтинча ҳибсга олиш марказига олиб кетишди, ҳозир у карантинда.
Мемориал нашрининг ёзишича, Санкт-Петербургдаги туркман жамияти вакиллари 26 ёшли собиқ талаба, унинг «айби» фақат унга туркман ҳукумати томонидан шубҳали айбловлар қўйилгани, Россия хавфсизлигига қандай таҳдид солиши мумкинлигини тушунмаслигини айтишади. Бошқа версияга кўра, ФСБ Жумадурдиевнинг Россиядан қайтганидан кейин ўз ватанида судланган туркман талабалари иши тўғрисида маълумот тарқатишдаги «фаоллигини» ёқтирмаган. Бироқ, 35 йилга киришни тақиқлаш бўйича бундай қарорлар ФСБ томонидан охирги пайтларда Марказий Осиёдан келган муҳожирларга нисбатан тобора кўпроқ қабул қилинмоқда ва тақиқларнинг асослари одатда «давлат сири» деб эълон қилинади.
Айни пайтда, Туркманистон расмийлари хориждаги режимни танқид қилаётганларни мамлакатга мажбуран қайтариш ҳаракатларини кучайтирмоқчи. Яқинда президент Гурбангули Бердимуҳамедов Ташқи ишлар вазири Рашид Мередовни бу масалани ҳал этиш учун етарли ҳаракат қилмагани учун танқид қилди. Оммавий ахборот воситаларида ёзилишича, октябрь ойининг бошида Бегмурат Муҳамедов адлия вазири лавозимидан четлатилган ва Туркманистон Ташқи ишлар вазирлиги ихтиёрига берилган.