«Жорий йилнинг июль ойида меҳнат низосини ҳал қилиш бўйича келишув комиссиясида биз қўшимча тўловлар кўрсатилган икки томонлама шартнома имзоладик. Бироқ, улар сентябрь ойлик маошига киритилмаган». Биринчи куни, 11 октябрда, бизга бу муаммоларни ҳал қилишга ваъда беришди. Бироқ, улар ваъдаларини бажармадилар. Шунинг учун, биз норозилик намойишини давом эттирамиз», — дейилади ишчиларнинг бири видеодаги мурожаатни ўқиб.
“Кезби” директори Битим Кезбаев 1000 дан ортиқ одам ишлайдиган компания ишчиларининг иш ташлашини тасдиқлади.
- Иш ноқонуний равишда тўхтатилди. Ахир сиз келиб, талабларингизни эълон қилишингиз мумкин, шунда улар комиссияда кўриб чиқилади. Ўша пайтда улар етти кун ўтиришди. Кейин ҳокимият талабларни ҳозирдан талаб қилишса ҳам бажарамиз, деди. Мен уларга иш бераман, иш ҳақини тўлайман ва меҳнат шартномасининг барча шартларини бажараман. Агар улар янги талаблар ҳақида гапиришса, уларга ваъда берганлардан сўрашсин. Ишламаган одамларга бонусларни қандай тўлаш керак. Қайси бири компанияга даромад келтирмади? Ҳукумат уларнинг маошларини эллик фоизга оширди ва бу ёмон эмас, лекин ҳозир вазият оғир», — дейди Битим Козбоев.
Июль ойида, Кезби ишчиларининг бир ҳафталик иш ташлашидан сўнг, томонлар ишчиларнинг талаблари қисман бажарилишига келишиб олдилар.
«КEЗБИ» ходимлари томонидан тақдим этилган келишув комиссиясининг баённомасида шундай дейилган:
- ишчиларнинг иш ҳақи 50 фоизга оширилади (иш ташлаш қатнашчилари талаб қилганидек, 100 фоизга эмас);
- режа бажарилганда 25-35 фоиз миқдорида қўшимча тўлов таъминланади;
- санаторийларда ва диспансерларда соғликни яхшилаш учун 50 ойлик ҳисоб-китоб индекслари (146 минг тенге) миқдоридаги тўловлар амалга оширилади;
- корхона сертификатланган тегишли ускуналар билан таъминланади.
Қозоғистонда 2021 йилда ишчиларнинг минтақаларда иш ташлашлари тез-тез содир бўла бошлади. Асосан, одамлар иш ҳақини кўпайтириш ва меҳнат шароитларини яхшилашни талаб қилмоқдалар. Ишчиларнинг ғалаёнлари уларнинг муаммоларига эътиборни жалб қилишнинг асосий усулига айланди. Бироқ, намойишчилар ҳар доим ҳам ўз йўлларини топа олмайдилар — баъзи компанияларда норози бўлганларни шунчаки ишдан бўшатилган.
Сентябрь ойидаги тез-тез уюштирилган иш ташлашлардан сўнг, Қозоғистон Президенти Қосим-Жомарт Токаев меҳнат низоларини ҳал қилиш учун Янгиана шаҳрида идоралараро штаб ташкил этишни буюрди. Штабга давлат идоралари ва «Самрук-Казина» миллий фаровонлик жамғармаси вакиллари кириши керак. Бироқ, мутахассислар, улар яхши иш талаб қиладиган ишчилар, ҳуқуқ ҳимоячилари ва мустақил касаба уюшмалари вакилларини киритмагунча, муаммони ҳал қилмайди, деб ҳисоблайдилар.
Жанаўзен шаҳрида «ОзенМунайГаз» нефть компаниясида қудуқларни таъмирлаш бўйича ишлаётган “Кезби” корхонаси ишчилари иш ташлашни қайта бошладилар. 11 октябрь куни улар Интернетда видео-баёнот жойлаштирдилар, унда ўнлаб ишчилар ишнинг тўхтатилиши ҳақида хабар беришди.