Афғонистонлик учувчилар Афғонистондан қочиб, август ойи ўрталаридан буён Тожикистонда бўлиб, ўз келажаги ҳақида қайта-қайта хавотир билдиришган.
Душанбе халқаро аэропортига етиб келган Озодлик радиоси мухбирларининг хабар беришича, учувчилардан ташқари бир неча афғон оилалари, жумладан, журналистлар ҳам Тожикистондан бошқа давлатга учмоқда. Хабардор манбага кўра, АҚШ ёрдами билан жами 250 нафар афғон олиб кетилади.
АҚШнинг Душанбедаги элчихонаси ходими 9 ноябрь куни Озодлик радиосига 190 нафарга яқин Афғонистон фуқаролари, жумладан учувчилар ҳам Тожикистонда эканини тасдиқлади. «Айни пайтда Америка дипломатик миссияси ушбу фуқароларни Тожикистондан олиб чиқиш билан шуғулланмоқда», — деди дипломат. Унинг сўзларига кўра, Афғонистоннинг ушбу фуқаролари билан лайнернинг Душанбедан жўнаб кетиши шу тун ёки яқин кунларда амалга оширилади.
Олинган маълумотларга кўра, Афғонистон фуқаролари учинчи давлатга, у ердан эса АҚШга олиб кетилади.
Учувчилардан бирининг айтишича, уларга ўтган ҳафта тайёр бўлишлари ва кетиш ҳужжатлари тайёр бўлгач, Тожикистонни тарк этишлари айтилган. Қайд этилишича, улар орасида икки нафар аёл ҳам бор, улардан бири яқин кунларда туғилиши керак.
15 август куни Ғарб томонидан қўллаб-қувватланаётган Афғонистон ҳукумати қулаши ва Толибон Кобулни эгаллаб олганидан бир неча соат ўтиб, Тожикистон жанубидаги Бохтар шаҳрига бир неча самолёт қўнди, уларда 143 нафар афғон авиадиспетчерлари, борт муҳандислари ва учувчилари бор эди. 1 сентябрь куни уларни Душанбе чеккасидаги санаторийга олиб кетишган.
Бу вақт ичида улар Тожикистондаги санаторийда яшаш шароити, тақдирлари ноаниқлиги ва Афғонистондаги қариндошлари Толибон босими остида қолганидан қайта-қайта шикоят қилишган. Аввалроқ Толибон Тожикистонга қочган афғон учувчилари ватанларига қайтса, қатағонга учрамаслигини айтган эди. Аммо учувчилар бу ваъдаларга ишонмади.
Кобул Толибон томонидан қўлга киритилгач, минглаб афғонлар бошқа давлатларга, жумладан қўшни Тожикистонга қочиб кетишди. Айни пайтда Тожикистон билан чегарада ўнлаб афғон қочқинлари тўпланиб қолган, аммо Душанбе расмийлари уларни ўз ҳудудига жойлаштиришга шошилмаяпти.
Тожикистон расмийларининг айтишича, ҳар куни 500-600 нафар афғон фуқароси тожик-афғон чегарасини кесиб ўтишга ҳаракат қилади ва бугун Тожикистондаги афғон қочқинлари сони 15 мингдан ошади. Кўпчилик афғон қочқинлари Тожикистондан бошпана сўрамоқчи эмасликларини ва учинчи давлатга кетиш ниятида эканликларини айтишмоқда.