«ТБАВда кескинлик ўтган йилнинг ноябрь ойида маҳаллий аҳолининг хавфсизлик кучлари томонидан ўлдирилиши оммавий норозиликларга сабаб бўлган пайтда юзага келган. Ҳукумат бунга қатъий жавоб қайтарди ва ҳарбий кучлар юборди ҳамда интернетни ўчириш каби бошқа чораларни кўрди», — дейилади БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари веб-сайтида.
Экспертлар гуруҳига озчиликлар масалалари бўйича махсус маърузачи Фернанд де Варен, сўз эркинлиги бўйича махсус маърузачи Ирен Хан ва бошқалар киради.
ТБАВда норозилик намойишлари 29 ёшли маҳаллий фуқаро Гулбиддин Зиёбеков хавфсизлик ходимлари томонидан ўтказилган махсус операцияда ўлдирилганидан кейин бошланган. Прокуратура у «қўлга олиш вақтида қаршилик кўрсатаётганда яраланган»ини айтди.
Бадахшондаги фуқаролик жамияти фаолларига кўра, намойишлар чоғида яна икки киши ҳалок бўлган, 17 киши яраланган. Ўз навбатида, расмийлар фақат бир нечта ҳуқуқ-тартибот ва ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимларининг яралангани ҳақида хабар беришди.
«Биз норозилик намойишларини бостиришга уринишлар, Помир аҳолисининг ҳибсга олиниши, шунингдек, ҳарбий кучнинг ҳаддан ташқари ва ноқонуний ишлатилишидан чуқур хавотирдамиз. Биз расмийларни Помир намойишчиларига нисбатан камситишнинг олдини олиш чораларини кўришга чақирамиз», — дейилади БМТ экспертлари баёнотида.
Тожикистон расмийлари бу баёнотга ҳозирча жавоб бермаган. Аммо улар аввалроқ ТБАВда уюшган жиноий гуруҳларга қарши курашаётгани ҳақида хабар беришган.
БМТ экспертлари «минтақадаги ҳарбий контингентнинг кўпайиши, назорат-ўтказиш пунктлари, ҳибслар ва сўроқлар кўпайгани, шунингдек, ноябрдаги намойишлар иштирокчиларининг мамлакат ташқарисига чиқиши тақиқлангани» ҳақидаги хабарлардан хавотир билдирди. Шунингдек, улар Гулбиддин Зиебековнинг ҳибсда ўлдирилиши, шунингдек, намойишчиларга нисбатан куч қўллангани ҳамон тергов этилмаганлигини таъкидладилар.
«Помирлик озчилик фаолларининг давлат матбуоти ва муассасаларида жиноятчи сифатида кўрсатилиши ҳам ташвишлидир», — дейди БМТ экспертлари.
Уларнинг таъкидлашича, норозилик намойишларидан сўнг вилоятда фақат давлат муассасалари ва банкларгина интернет тармоғига кириш имконига эга бўлган, бу эса ёшлар ва болаларнинг билим олишига салбий таъсир кўрсатган. «Биз, айниқса, интернетга кириш чекловларидан хавотирдамиз. Тожикистон ҳукумати тинч йиғилишлар ва сўз эркинлигини ҳурмат қилиши керак», — дейди экспертлар.
21 март куни, тўрт ой ўтгач, ТБАВда Интернет ишлай бошлади. БМТ экспертлари аҳоли жуда секин ишлайдиган 2G интернетга уланганини ва шу сабабли барча иловалар очилмаслигини айтди.
«Тоғли Бадахшон автоном вилоятида интернет тикланишини олқишлар эканмиз, биз марказий ҳукуматни можароларнинг олдини олиш учун зудлик билан чора кўришга чақирамиз», — дея қайд этди БМТ экспертлари.