Охирги икки йил давомида Украинада яшаган хитойлик фуқаро Россия ҳарбийлари босқинидан кейин бу мамлакатни тарк этиб, Европа Иттифоқи билан чегарани кесиб ўтган. Июль ойи бошида у Германияда ҳибсга олингани ва эҳтимол Хитойга депортация қилиниши, у ердан Шинжоннинг туб аҳолисига қарши оммавий таъқиблар туфайли қочиб кетгани ҳақида хабар берган эди.
Германиянинг Кемптон шаҳри полицияси вакили 13 июль куни Озодлик билан суҳбатда Еркинулт ҳибсда эканини айтди, бироқ бу ҳақда батафсил маълумот бермади.
Полициянинг таъкидлашича, қабул қилинган амалиётга кўра, агар шахсни Германиядан депортация қилиш тўғрисида қарор қабул қилинса, у биринчи навбатда Европа Иттифоқи давлатига юборилади. Март ойида Еркинули Украина ва Полша чегарасини кесиб ўтгани ҳақида xabar берган эди.
Озодлик немис полициясидан Ерсин Еркинули Хитойга депортация қилиниши мумкинми, деб сўради. Улар Германия одамни ҳаёти хавф остида бўлган мамлакатга депортация қила олмайди, деб жавоб беришди.
2 июль куни Еркунули Озодлик билан WhatsApp орқали боғланиб, аудио файл юборди. Аудиомурожаатда у “чегарани ноқонуний кесиб ўтгани” учун Германия қамоқхонасига жўнатилгани ва Хитойга депортация қилиниши мумкинлигини айтди.
“Мен Францияга бордим. Қайтишда мени чегарачилар ушлаб, чегарани ноқонуний кесиб ўтишда айблашди. Суд мени қамоққа ташлади. Улар мени кейинги ҳафта ёки энг кечи билан 26 июлгача уйимга жўнатишларини очиқ айтишди”, — деди Еркинули ой бошида.
У қаерда ва қачон ҳибсга олингани, қайси шаҳарда эканлигини айтишга улгурмади. Еркинулининг таъкидлашича, қамоқхонада у кунига икки соат телефондан фойдаланиши мумкин. Унинг айтишича, Европанинг бир қанча давлатлари унинг қочқинлик мақомини олиш ҳақидаги аризасини қабул қилмаган (Озодлик бу маълумотни мустақил равишда тасдиқлай олмади).
Эрсин Еркинули аввалроқ ОАВга Хитойдан чиқиб кетганидан кейин Қозоғистон фуқаролигини ололмагани, 2020 йилда Туркияга кетгани, у ердан Украинага учиб кетгани ҳақида айтганди. 2020 йилнинг кузида Киев аэропортида у ҳужжатларини йўқотганини айтди. Украинанинг биринчи инстанция суди Эркинулини депортация қилиш ҳақида қарор чиқарди. Унинг айтишича, агар Хитойга экстрадиция қилинса, уни қийноқлар ва қамоқхоналар, келиб чиқиши ва динига қараб таъқиб қилишлари кутилади. Апелляция суди депортация қарорини бекор қилди ва Еркинули озод қилинди. Россия қўшинларининг ҳужумини қайтаришда давом этаётган Украинада уруш бошланганидан кейин Еркинули мамлакатни тарк этди.
Бир неча йилдирки, Хитой Шинжондаги маҳаллий этник гуруҳларга, асосан мусулмонларга қарши репрессия ўтказишда айбланиб келади. Ғарб мамлакатларида давлат даражасида содир бўлаётган воқеалар тобора кўпроқ маданий ва демографик «геноцид» билан тенглаштирилмоқда. Кўплаб гувоҳлар ва ҳужжатли далилларга қарамай, Хитой бу айбловларни рад этиб, Шинжондаги сиёсатни терроризм ва экстремизмга қарши кураш чоралари деб атайди.