Россия-Қозоғистон чегарасини Астрахан вилоятидаги «Қораўзак» назорат-ўтказиш пункти орқали кесиб ўтаётган одамлар учинчи кундан буён кўп соатлаб навбатлар пайдо бўлгани ҳақида хабар бермоқда. Гувоҳларнинг сўзларига кўра, 23 сентябрь куни кечга яқин чегара назоратини кутаётган автомобиллар қатори 7 километргача бўлган масофага чўзилган ва навбатда кутиш вақти ўртача 15 соатни ташкил этган.
Россия ва ўз фуқароларини визасиз киритган давлатлар ўртасидаги бошқа алоқа нуқталарида бўлгани каби, бу чегарадаги ҳаяжон Владимир Путин 21 сентябрь куни эълон қилган «қисман» сафарбарлик билан боғлиқ. Қораўзак қишлоғидаги назорат-ўтказиш пунктидан, асосан, Украинадаги урушга жўнатишларидан қўрқиб, Россия Федерацияси фуқаролари бўлган 18 ёшдан 50 ёшгача бўлган эркаклар ўтмоқда.
- 24 сентябрь куни соат 16:00 да 6 километр узунликдаги тирбандлик вужудга келди, машиналар соатига 10 метр тезликда ҳаракатланмоқда. Агар ҳозир келиб, навбатда турсангиз, назорат учун икки кунгача кутишингизга тўғри келади. Мен сизга кўпроқ озиқ-овқат ва сув олишни маслаҳат бераман, чунки дўконлар фақат назорат пунктининг ўзига яқин. Чегаранинг Россия томонида ҳеч нарса сўрамайди, фақат паспорт, жарима, қарзни текширади. Қарз бўлмаса, гаплашмасдан қўйиб юборишади. Қозоғистон ҳам муаммосиз”, - дейди назорат-ўтказиш пунктида навбатда турган эркаклардан бирининг рафиқаси.
Гувоҳларнинг сўзларига кўра, Астрахан вилоятидаги назорат-ўтказиш пункти орқали нафақат астраханликлар мамлакатни тарк этишади – навбатда Москва, Ростов, Қрим ва бошқа рақамларга эга автомобиллар кўринди. Сафарбарликдан қочган россияликлар асосан ўз машиналарида ёки вилоят марказидан буюртма қилинган таксиларда саёҳат қилишади, аммо Қуйи Волга минтақасида маҳаллий аҳолига мамлакатдан соддалаштирилган ва камхарж чиқиб кетиш учун ҳамкорлик қилишга ёрдам берадиган камида иккита ташаббус мавжуд.
21 сентябрда пайдо бўлган “Озод Қалмоғистон” ва “Озод Астрахан – Урушсиз Астрахан” фаол гуруҳлари ўзларининг ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларида ҳуқуқий ёрдам, чегарани кесиб ўтиш бўйича маслаҳатлар ва Қозоғистондаги илк қадамлар, шунингдек, интернетда пул йиғишлари ҳақида ёзишмоқда. Қалмоқ фаоллари, шунингдек, Элистадан Қораўзак назорат-ўтказиш пунктигача сафарбарликдан қочган республика аҳолисига буюртма бериш, тўлдириш ва бир нечта микроавтобусларни ташишга муваффақ бўлди. Астрахан кўнгиллилари ҳозирда уч ёки тўртта илгари нотаниш йўловчилар учун жамоавий таксилар тартибини мувофиқлаштирмоқда.
Озод Қалмоғистонлик фаоллар узоқ кутиш вақтлари муаммосини ечишнинг яна бир йўлини – велосипедларни ўйлаб топишди.
Худди шундай ҳолат ҳозир Қозоғистон-Россия чегарасидаги барча назорат-ўтказиш пунктларида кузатилмоқда. Юзлаб россияликлар 21 сентябрь куни Путин Украина билан урушга кўпроқ одамларни жўнатишини эълон қилган сафарбарликдан қочиш умидида Қозоғистонга кетмоқда. Муҳожирларнинг янги оқими Қозоғистонда, биринчи навбатда, уй-жой нархларининг ошишига сабаб бўлди. Қозоғистоннинг ғарбий ва шимолидаги чегара шаҳарларида ижара нархи кескин ошиб кетди, баъзан бир хонали квартира ойига ярим миллион тенгегача етади.