Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотининг Демократик институтлар ва инсон ҳуқуқлари бўйича бюроси (ДИИҲБ) ва Полша ҳукумати томонидан ташкил этилган муҳим учрашувлар чоғида тожик фаоллари ва мухолифатчилари мамлакатнинг энг долзарб масалаларини муҳокама қилмоқда.
ЙХҲТ вакиллари бу йил Тожикистон расмий делегацияси Варшавага учмаганини тасдиқлади. Душанбе вазиятга изоҳ бермаяпти.
Ўтган йилларда Тожикистон ҳукумати конференциянинг турли сиёсий гуруҳлар ва ташкилотлар вакилларининг тенг ва тўсиқсиз иштирок этиши ҳақидаги бузилмас қоидасидан норози эди.
ЙХҲТ веб-сайтида эълон қилинган анжуманнинг расмий дастури демократия, сўз эркинлиги, маҳкумларга нисбатан қийноқлар ва шафқатсиз муомалаларга қарши кураш ва инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ бошқа масалаларни муҳокама қилишга бағишланган. Асосий эътибор Россиянинг Украинадаги шафқатсиз ва асоссиз уруши ва унинг оқибатларига қаратилган.
Европадаги тўртта тожик мухолифат гуруҳини бирлаштирган Миллий альянс раҳбари Муҳйиддин Кабирий “Помир озчиликларининг қирғинлари”, юзлаб фаол ва журналистларнинг ҳибсга олиниши ва қочиши, ўнлаб журналист ва блогерларнинг сохта айбловлар билан ҳибсга олинишини айтди.
Кабирийнинг айтишича, Россия, Беларус ва Тожикистон ҳукуматлари “фуқаролик жамиятини йўқ қилган”, аммо халқаро ҳамжамият улар билан “мулоқот ва ҳамкорликка” кўп вақт ажратмоқда. Унинг фикрича, халқаро ҳамжамиятнинг бу давлатларга муносабати ўзгариши керак, чунки “мулоқотсиз демократик жамият қуриш ҳам сўроқ остида”.
Муҳиддин Кабирийнинг "Помир озчиликларининг қотилликлари"га ишора қилиши май ойидаги воқеаларга ишора қилади, ТБМВнинг юзлаб аҳолиси норозилик намойишларига чиққан ва ҳуқуқ-тартибот идоралари уларни шафқатсизларча бостирган. Натижада ўнлаб одамлар ҳалок бўлди, юзлаб одамлар ҳибсга олинди ва судга юборилди. Расмийлар уларни "жиноий тўдалар" аъзолари деб атаган. Бадахшон фаоллари улар тинч намойишларга чиққан бегуноҳ, қуролсиз одамлар бўлганини даъво қилмоқда.
Тожикистондаги вазият хорижда жойлашган жамоат ва сиёсий ташкилотлар ташаббуси билан 29-30 сентябрь ва 5 октябрь кунлари бўлиб ўтадиган тўртта алоҳида йиғилишда муҳокама қилинади.
Хусусан, 29 сентябрь куни Европада жойлашган “Тожикистонликларнинг Инсон ҳуқуқлари маркази” ташкилоти ташаббуси билан ТБМВда намойишчиларни бостириш ва ўнлаб фаоллар устидан ёпиқ эшиклар ортидаги суд жараёнлари муҳокама қилинади. Озоди радиосига кўра, суд жараёнлари давом этмоқда, хусусан, чегара қўшинларининг собиқ қўмондони, расмийлар томонидан “май ойидаги митинглар ташкилотчиларидан бири” деб аталган Холбаш Холбашов умрбод қамоқ жазосига ҳукм қилинган.