Ссылки доступа

Merriam-Webster ва Collins луғатлари “Йил сўзи”ни эълон қилди


Инглиз тили луғатининг асосий таҳририятларидан бири бўлган Merriam-Webster Gaslighting (Газлайтинг) атамасини “Йил сўзи” қаторида эътироф этди. Мазкур сўз одамни кўзи билан кўрган нарсага эмас, унга уқтирилаётган нарсага ишонтириш учун манипуляция қилишни англатади.

Яна бир машҳур Collins луғати эса Permacrisis сўзини “Йил сўзи” сифатида танлади. Бу сўз перманент, доимий кризисда яшашни англатади.

Gaslighting инглиз тили луғатига 1944 йилда “Газ чироқ” фильми орқали кириб келган. Бу фильмда бош ролни ўйнаган Ингрид Бергман “Оскар” мукофотига сазовор бўлган. Фильм сюжетида ёш аёл эри йўқлигида уйининг чироғи сусайиб қолишини сезиб қолади. Бироқ эри уни бу галлюцинация ва руҳий парокандалик эканига ишонтирмоқчи бўлади ва аёл бунга ишонади.

Кейинроқ маълум бўлишича, эр жиноятчи бўлиб, у хотинини руҳий касал деб эълон қилиш ва касалахонага жўнатиб, унинг бойлигига эга чиқишни мақсад қилган. Шунинг учун у кўчага чиқиб кетаётиб чироқни пасайтириб қўяр, уйга қайтгач эса хотинини чироқнинг пасайиб қолишини руҳий касаллик аломати эканига ишонтирмоқчи бўларди.

Бугунги кунда Gaslighting психологик манипуляцияни, масалан, ОАВ ёки сиёсатчилар одамларни кўзлари, фикрлари ва қулоқларига эмас, ўзларига ишонтиришга ҳаракат қилишини англатади.

Merriam-Webster луғатининг тузувчилари бу атама бугунги кунда жаҳонда ва ахборот маконидаги вазиятни аниқ ифодалаб беради, деб ҳисобламоқда.

Collins луғати эса ўзи танлаган Permacrisis–"перманент кризис" сўзи 2022 йилдаги инсоният ҳаётини ифодалаб беради, деб ҳисобламоқда.

Бундан ташқари луғат Partygate (базмгейт), Warmbank (исиниш пункти), Carolean (Карлга мансуб) ва Kyiv (Киев)ни “Йил сўзлари” сифатида қайд этиш мумкинлигини билдирган.

Partygate сўзи пандемия пайтида Британия бош вазири Борис Жонсон ўтказган яширин базмлар ортидан юзага келган сиёсий жанжалдан сўнг пайдо бўлди. Мазкур жанжал оқибатида Жонсон истеъфо беришга мажбур бўлди.

Warmbank – коммунал хизматлар нархининг кўтарилиб кетиши ортидан ўз квартираларидаги истиш тизимдан фойдалана олмаётганлар учун ташкил этилган “исиниш пункти”.

Carolean – "Карлга мансуб”, яъни Британиянинг янги қироли Карл III га мансублик.

Kyiv - Киев, Украина пойтахти.

XS
SM
MD
LG