Қозоғистонлик IT-мутахассислар чоршанба куни тушдан кейин Россиянинг Yandex IT-компаниясининг маҳаллий ваколатхонасига тегишли ушбу доменнинг фаолияти “Қозоғистон ҳудудидан ташқарида аппарат-дастурий комплекслар бўйича интернет-ресурсни жойлаштиргани учун” тўхтатилганини ёзишди. Маълумотни Қозоғистон Рақамли ривожланиш вазирлиги тасдиқлади.
Блоклаш қанча давом этгани ва Қозоғистондаги қанча интернет фойдаланувчисига таъсир қилгани номаълум. 9 август куни маҳаллий вақт билан соат 17:00 атрофида домен қайтадан фойдаланиш мумкинлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлди. Айни пайтда, экспертларнинг таъкидлашича, баъзи фойдаланувчилар учун у ҳали ҳам очилмаслиги мумкин.
Бир кун аввал Россия ОАВлари Россия Федерал хавфсизлик хизмати 1 сентябрдан бошлаб «Яндекс.Такси» маълумотлар базаларига, жумладан, «Яндекс»нинг хорижий хизматларига «туну-кун» кириш ҳуқуқига эга бўлишини хабар қилган эди. Медуза нашрининг хабар беришича, Yandex Go (такси ва етказиб бериш хизмати), шу жумладан хориждаги мижозларнинг маълумотлари энди фақат Россия дата-марказларида сақланади.
Yandex Россиядаги разведка идоралари Россиядан ташқарида саёҳат маълумотларига кириш ҳуқуқига эга бўлиши ҳақидаги даъволарни рад этди. Компаниянинг таъкидлашича, саёҳатлар ҳақидаги маълумотлар "фақат маҳаллий қонунларда белгиланган тартибларга мувофиқ саёҳат амалга оширилган мамлакат ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари томонидан" олиниши мумкин.
Қозоғистон Рақамли ривожланиш вазирлиги Яндексдан маълумотлар марказларининг жойлашуви, “қозоғистонликларнинг шахсий маълумотларини ҳимоя қилиш бўйича кўрилаётган чора-тадбирлар ҳамда ҳуқуқ-тартибот ва махсус идоралар билан қандай ҳамкорлик қилиш кераклиги” ҳақида маълумот сўраганини айтди. Доменни блокдан чиқариш сабаблари ҳақида хабар берилмаган, компаниянинг маҳаллий ваколатхонаси ҳозирча изоҳ бермаган.
Қозоғистонда амалдаги қоидаларга кўра, .кз ва .каз доменларига хизмат кўрсатиш учун дастурий таъминот ва ускуналар мамлакатда сақланиши керак. Расмийлар серверлари Қозоғистон ҳудудидан ташқарида жойлашган ресурсларнинг ишлашини чеклашлари мумкин.
Сўнгги ўн йилликларда нодавлат ва инсон ҳуқуқлари ташкилотлари томонидан эълон қилинган ҳисоботлар Қозоғистон ва Россияда уяли алоқа операторлари разведка идораларига ўз тизимига бевосита уланишга рухсат беришини кўрсатмоқда. Телефонларни тинглаш, одамларга қарши суҳбатлар ёзиб олиш, уларнинг турган жойини кузатиш каби усуллар давлат хавфсизлик хизматлари томонидан қўлланилади.