Шавкат Мирзиёевнинг президентлик муддатини узайтириши кутилган конституцион референдумдан бир ҳафта ўтиб Ўзбекистонда муддатидан илгари президент сайлови эълон қилинди.
Конституциявий ўзгаришларнинг бўлгани каби, 9 июлга тайинланган муддатидан илгари президент сайлови ташаббускори ҳам амалдаги президентнинг ўзидир.
Аксар таҳлилчи ва тармоқ фаоллари референдумдан кўзланган мақсад аввалдан маълум бўлишига қарамай навбатдан ташқари сайлов ўтказиш қарори ўзлари учун кутилмаган бўлганини ёзишди.
Айрим тармоқ фойдаланувчилари 30 апрель кунги референдумда “йўқ” деб овоз берган сайловчиларнинг кўплиги амалдаги маъмуриятни ошиғич равишда президент сайловини ўтказишга мажбур қилган бўлиши мумкинлигини тахмин қилишди.
Тармоқдаги баҳс-мунозараларда қайд этилишича, амалдаги президент барибир ютади: уч ярим йиллик муддатдан воз кечса-да, қўшимча 14 йилни қўлга киритади.
Таҳлилчи Камолиддин Раббимов эса “сиёсий жараёнлар ниҳоятда интенсивлашиб кетгани” ҳақида ёзди. “Президентлик сайлови кутилаётганини билардик. Лекин октябрь ойларида бўлишини тахмин қилардим. Йўқ, икки ой ичида бўлар экан”, дейди у.
Сиёсатшунос Рафаэль Саттаров фикрича, ҳозир Мирзиёев қайта сайланиши учун мақбул вазият ҳукм сурмоқда. “Мухолифат йўқ, хорижлик – Ғарбу Шарқдаги ҳамкорлар ҳам мамнун ва унинг ташаббусларини дастлакламоқда”.
Президентга яна икки муддат туҳфа қилинаётгани тармоқларда ҳажвларга ҳам сабаб бўлди.
“Бундан буён ўзбеклар тирик собиқ президент кўролмаса керак”, дея мутойиба қилди Ҳумоюн Фаттоҳ.
30 апрель куни умумхалқ референдумида 90 фоиздан ортиқ овоз билан маъқулланган янги таҳрирдаги Конституцияга мувофиқ амалдаги президентнинг ваколат муддати 5 йилдан 7 йилга узайтирилди.
Бу эса 66 яшар Мирзиёевнинг муддати ноллаштирилиши ва у яна икки муддат (14 йил) президентликда қолиши мумкинлигини англатади.
8 май куни уюштирилган парламент ва сиёсий партиялар раҳбарлари билан учрашувда Ш.Мирзиёев муддатдан илгари сайлов қарорини изоҳлар экан, “объектив зарурат мавжуд”лиги сабаб “қолган уч ярим йиллик президентлик муддатидан ўз ташаббуси билан воз кечаётгани”ни қайд этди.
Партиялар раҳбарлари анъанага содиқ қолган ҳолда президентнинг муддатдан илгари сайловга доир фармонини олқишлашга ошиқди.
2021 йилги сайловда ўзини амалдаги президентга рақиб ўлароқ тақдим этган “Миллий тикланиш” партияси раиси Алишер Қодиров муддатидан илгари сайлов ташаббусини биринчилардан бўлиб қўллаб-қувватлади.