Мишустинга кўра, атом энергетикаси бўйича ҳамкорлик бўйича энг йирик лойиҳа Россия дизайнига кўра атом электр станциясини биргаликда қуриш бўлиши керак. Бу борада “эришилган барча келишувларнинг амалга оширилишини тезлаштириш зарур”, деган Россия бош вазири.
Ўзбекистонда АЭС қуриш бўйича ҳамкорлик тўғрисида келишув Тошкент ва Москва расмийлари томонидан 2018 йил сентябрида имзолаган бўлиб, унга кўра, “Росатом” ВВЭР-1200 реактор қурилмасига эга “3+” авлоддаги иккита энергоблокдан иборат мажмуа қуриши айтилган. Станция Ўзбекистон бюджет маблағи ва Россия давлат кредити ҳисобидан қурилиши режалаштирилган.
Энергетика вазирлиги АЭС блоклари 2030 йилда электр энергиясига бўлган эҳтиёжнинг 15-18 фоизини қоплашига ваъда берган. Йирик иншоот қурилиши учун мақбул жой сифатида Жиззах вилояти Тузкон кўли яқинидаги майдон танланган.
АЭС қурилиши борасида хабарлар пайдо бўлган илк кезларданоқ жамоатчилик ва ижтимоий фаоллар лойиҳанинг нечоғли экологик хавфсиз ва сейсмик бардошли эканини муҳокама қила бошлашган. Станция қурилишида ҳамкор ўлароқ Россия танлангани ҳам қатор эътирозли саволлар туғдирган.
2019 йил октябрь ойида “Росатом” бош директори Алексей Лихачев корпорация йил охиригача Ўзбекистонда АЭС қуриш бўйича асосий шартнома имзоланишини айтган, аммо бу ҳужжат имзолангани ҳақида ҳалигача бирор расмий маълумот берилган эмас.
Шу йилнинг июнь ойида энергетика вазири ўринбосари Шерзод Хўжаев Ўзбекистон Россиянинг “Росатом” корпорацияси билан АЭС қуриш харажатларини мақбуллаштириш бўйича музокара олиб бораётганини билдирган. Ўшанда мулозим Россия томонидан таклиф этилаётган лойиҳа қиймати юқори эканига эътибор қаратганди.
Таҳлилчилар Москва Ўзбекистонга АЭС қурилишини тезлаштириш борасида босим ўтказаётганини тахмин қилганлар.
“Росатом” шу йил февралида Россиянинг Украинага тажовузи ортидан рус ширкатларига қарши киритилган мислсиз санкциялардан ҳозирча ташқарида қолаётган саноқли давлат ширкатларидан ҳисобланади.
Михаил Мишустиннинг Россия бош вазири сифатида Ўзбекистонга илк ташрифи Тошкент ва Остона билан уч томонлама "газ иттифоқи" ҳақидаги баёнотлар манзарасида содир бўлмоқда.
Мишустин 28 ноябрь куни Москвада Қозоғистон президенти Қасим-Жомарт Тоқаев билан учрашган ва икки томонлама иқтисодий алоқаларни муҳокама қилганди. Ушбу учрашув ортидан Тоқаев Москва Ўзбекистон ва Қозоғистон билан "уч томонлама иттифоқ" тузишни таклиф қилаётганини айтди.
Ғарбнинг мисли кўрилмаган санкцияларига учраган Россия томонидан илгари сурилган иттифоқ таклифи ўзбекистонлик таҳлилчилар ҳамда ижтимоий тармоқ фаолларида кескин эътирозларни уйғотди.
Иқтисодчи Отабек Бакиров уни “бўйинтуруқ илиш йўли” деб баҳолади.
Экспертга кўра, Москва тўрт босқичли стратегия орқали Марказий Осиёнинг икки йирик давлати энергетика тармоғи жиловини буткул ўз қўлига олмоқчи.
Экспертлар Ғарб санкциялари остидаги Россия билан яқин савдо-иқтисодий алоқалар ўрнатиш Ўзбекистон ва минтақанинг бошқа собиқ совет давлатлари учун қўшимча санкциялар хавфини келтириб чиқаришини айтишмоқда.
Шу йилнинг 28 июнь куни Ўзбекистондаги Promcomplektlogistic хусусий корхонаси иккиламчи санкцияга тушган илк ширкат бўлди.